Kerkuil, Tyto alba

Kerkuil, Tyto alba De kerkuil, Tyto alba, is over de wereldwijd verspreid. Hij leeft dicht bij mensen, maar laat zich maar zelden zien. Zijn maximale spanwijdte is nog geen meter. De bekendste varianten zijn de lichte en de donkere. Zijn poten zijn lang en X-vormig. Hij jaagt voornamelijk op muizen. Hij jaagt ofwel biddend, ofwel vanaf een stabiel punt ofwel laag vliegend. De jongen worden door uitsluitend het vrouwtje verzorgd. Het mannetje brengt het voedsel naar de nestplaats. Een nest bouwen deze vogels niet.

Taxonomische indeling

  • Rijk: Animalia (Dieren)
  • Stam: Chordata (Chordadieren)
  • Klasse: Aves (Vogels)
  • Orde: Strigiformes (Uilen)
  • Familie: Tytonidae (Kerkuilen)
  • Geslacht: Tyto
  • Soort: Tyto alba

De lichte en donkere variant / Bron: HeBi, Wikimedia Commons (FAL)De lichte en donkere variant / Bron: HeBi, Wikimedia Commons (FAL)

Kenmerken

Een volwassen kerkuil wordt ongeveer 34 centimeter lang van snavelpunt tot staartuiteinde. Hij weegt dan ongeveer 350 gram. Zijn spanwijdte is maximaal 95 centimeter. Van de kerkuil bestaan een lichte en een donkere variant. De lichte variant heeft een wit gezicht, de donkere variant een bruinig gezicht. De bovenkant van deze vogel is goudbruin/geel, met fijn gespikkelde bovendelen, bij de donkere variant is deze bovenkant donkerder. De onderkant van de vogel is wit, of, bij de donkere variant, goudbruin. De kerkuil heeft lange poten, als hij zit zijn deze in een X-vorm gebogen.

Dagvogel of Nachtvogel

De kerkuil is eigenlijk een nachtvogel, maar als hij zo uitkomt, zal hij ook overdag jagen.

Voortplanting

Een jonge kerkuil / Bron: Maxgreene, Wikimedia Commons (Publiek domein)Een jonge kerkuil / Bron: Maxgreene, Wikimedia Commons (Publiek domein)
De kerkuil broedt bij voorkeur in gebouwen van boerderijen, kerktorens, ruïnes en soortgelijke gebouwen. Ze bouwen geen nest, maar gebruiken holen, gaten of nestkastjes. Een paartje kerkuilen blijft meestal trouw aan elkaar en aan zijn nestplaats. Mocht er voedselgebrek zijn, of de weersomstandigheden zijn slecht, dan kan een paartje een nieuwe nestplaats zoeken. Als één van de partners sterft, zal deze snel vervangen worden. Het mannetje beschermt het territorium en kiest de nestplaats. In het eerste jaar verzamelt hij dode prooien om een vrouwtje te lokken. Vervolgens vinden er baltsvluchten plaats. Als hij een vrouwtje kan aantrekken, vinden er vrijwel iedere nacht paringen plaats. Na zes weken worden de eieren gelegd. De eieren zijn wit en ovaalvormig, ongeveer 39 bij 31 millimeter groot. Meestal zijn het er 4 tot 7 per nest, maar het kunnen er ook meer dan 10 zijn in een goed jaar. Het vrouwtje broedt hier gedurende 30 dagen op. Het mannetje zorgt intussen voor het voedsel. In deze dertig dagen keert het vrouwtje de eieren meerdere keren per uur om de kuikens goed te laten ontwikkelen. De kuikens worden na een of twee dagen gevoerd. Voor het voeren eet het vrouwtje alle harde delen van de prooi op, en geeft de kleine stukjes vlees aan het jong. Het vrouwtje is de enige die de jonge voert.

Als de jongen ongeveer 10 weken oud zijn, kunnen ze evengoed vliegen als een volwassen vogel. Ze worden nog wel af en toe bijgevoerd, maar voor het grootste deel jagen ze nu zelf. Na drie of vier maanden verlaten de jongen het territorium van de ouders. Ze gaan op zoek naar hun eigen gebied. Als ze een jaar oud zijn, zijn ze geslachtsrijp.

Voedsel

De kerkuil eet voornamelijk op kleine knaagdieren. Soms eet hij ook vogels, amfibieën en ongewervelden. Hij kent drie technieken om deze te vangen. De eerste is laagvliegend. Hierbij vliegt hij langzaam, en op een hoogte niet groter dan drie meter. Hij volgt een vaste route. Hij gebruikt zijn ogen en oen om prooien op te sporen. De tweede manier is jagend vanaf een vast punt. Dit kan een paaltje zijn. Hij wacht hier tot een prooi langskomt. De derde jachtmethode is ‘biddend’, hierbij blijft hij stil in de lucht hangen waardoor zijn prooi hem niet opmerkt.

Verspreiding

De kerkuil komt in grote delen van Europa voor, verder komt hij in een deel van Amerika, Afrika en India voor. Hij is ook te vinden in Australië. In Nederland is het een broedvogel en standvogel. Hij komt maar weinig voor.

Habitat

De kerkuil komt in akkers, parken en weiden voor. Ook is hij te zien in rietlanden en ruigere gebieden.

Bedreigd?

De Europese status van de kerkuil is afnemend. In Nederland staat hij op de rode lijst van bedreigde diersoorten. Dit is omdat het een kwetsbare vogel is, die nog maar weinig nestgelegenheden heeft.
© 2009 - 2024 Info_lisa, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ransuil, Asio otusRansuil, Asio otusDe ransuil, Asio otus, is in Nederland een vrij algemene vogel. Toch is hij maar zelden te zien. Dit komt door zijn klei…
De kerkuil, een doeltreffende roofvogelDe kerkuil, een doeltreffende roofvogelDe kerkuil is een veel voorkomende roofvogel met zowel witte als bruine veren. Deze roofvogel heeft een uitstekende mani…
Koekoek legt haar eieren in andermans nestKoekoek legt haar eieren in andermans nestDe koekoek wil wel nageslacht, maar iemand anders moet er maar voor zorgen dat de door haar gelegde eieren uitkomen. Zek…
Het leven van de koekoek in NederlandHet leven van de koekoek in NederlandDe koekoek legt haar eieren in de nesten van andere vogelsoorten, de zogenaamde waardvogels. Deze vogels broeden het ei…

Bosuil, Strix alucoBosuil, Strix alucoDe bosuil, Strix aluco, is een uilsoort die vrij veel in Nederland voorkomt. Samen met de ransuil is het de meest voorko…
Roodpootvalk, Falco vespertinusRoodpootvalk, Falco vespertinusDe roodpootvalk, ook wel Falco vespertinus, staat door zijn late activiteit ook bekend onder de naam avondvalk. Het is e…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Seraphimblade, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • http://www.geaflecht.nl/geafl/archief/artikel/kerkuil.html http://www.kerkuil.com/pg-17825-7-23574/pagina/de_kerkuil.html http://www.vogelvisie.nl/soort/kerkuil.php http://nl.wikipedia.org/wiki/Kerkuil http://www.ivnvechtplassen.org/ivn_vogels_veen_weide/Kerkuil_Tyto-alba.html Petersons vogelgids van alle Europese vogels – door R. Peterson, G mountfort en P.A.D. Hollom – elfde druk.
  • Afbeelding bron 1: HeBi, Wikimedia Commons (FAL)
  • Afbeelding bron 2: Maxgreene, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Reactie

Marjolein, 28-11-2012
Ja! zojuist een gespot vanuit mijn kamerraam (die uitkijkt over een boomgaard). De donkere variant dan wel, blijf rustig zitten zodat ik zelfs mijn verrekijker kon pakken, het verenwerk op de rug had ook plukjes grijs en bruin (duidelijk verschil).

Zijn vrouwtjes hier ook iets groter dan mannetjes? Reactie infoteur, 06-12-2012
Wat leuk!

Inderdaad, de vrouwtjes van de kerkuil zijn wat groter en zwaarder dan de mannetjes, zoals bij veel vogels.

Info_lisa (253 artikelen)
Laatste update: 26-10-2009
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Vogels
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.