Vogels: de wilde eend

Vogels: de wilde eend De wilde eend, officieel Anas Platyrhynchos, is dezelfde als de tamme eend die je in vijvers kunt vinden. Wilde eenden blijven het hele jaar in Nederland en zijn te vinden overal waar water is: meren, vijvers, kanalen, rivieren, stroompjes, riviermondingen en zelfs in brakwatermoerassen. Na de paring brengen de vrouwtjes de jongen in hun eentje groot.

De woerd

De woerd is een slechte vader. Na het paren trekt hij zich terug op een veilige plek en gaat dan een dubbele rui in. Eerst verliest hij zijn slagpennen. Hij kan dan niet meer vliegen en is dus heel kwetsbaar. Daarna verliest hij zijn veren en krijgt nieuwe, vaalbruine veren. Dit wordt zijn eclipskleed genoemd. Hij is met die bruine veren minder goed zichtbaar en dus ook minder kwetsbaar zolang zijn nieuwe slagpennen moeten groeien.

Wilde eenden zijn daarom minder gemakkelijk te vinden in juli en augustus: de woerden, de vrouwtjes en de jonge eendjes zijn dan allemaal lichtbruin. Er is nog wel een klein verschil te zien tussen enerzijds de vrouwtjes en de jongen en anderzijds de woerd: de woerd heeft een gelere snavel en een bruinere borst.

De balts

De balts begint al in het najaar. In de herfst en in de winter spannen de woerden zich flink in met het poetsen van hun veren en ze wringen zich daarbij in allerlei bochten, zodat de vrouwtjes onder de indruk kunnen komen van hun kleuren. Ze draaien met meerdere woerden tegelijk om een vrouwtje heen en maken daarbij afwisselend een kreunend en een fluitend geluid.

Het leggen

Het vrouwtje zoekt de legplaats. Het liefst aan de waterkant bij brandnetels, varens of lang gras. Het nest is een ondiepe kuil, door haar bekleed met gras, plantjes en bladeren. Ze voltooit haar nest terwijl ze aan het leggen is door veertjes uit haar borst te plukken.

Na het paren, terwijl ze aan het leggen is, blijft de woerd in de buurt om andere woerden uit de buurt te houden, zodat ze niet nog een keer met een ander kan paren (hijzelf paart als hij de kans krijgt wel met andere vrouwtjes). Als de eieren zijn gelegd, trekt de woerd zich terug en mag het vrouwtje het verder zelf uitzoeken.

De vrouwtjes leggen gewoonlijk eens per jaar een nest, ergens tussen maart en juli. Het leggen neemt verscheidene dagen in beslag, want het vrouwtje legt 1 ei per dag. Ze gaat pas broeden als ze alle eieren gelegd heeft, dat zijn er een stuk of 10 tot 12. Doordat ze pas gaat broeden als alle eieren gelegd zijn, komen alle jongen binnen een periode van 24 uur uit het ei.

De kuikens

De jongen komen na 28 dagen uit het ei. Zodra hun dons droog is en er dus lucht tussen het dons kan komen, kunnen ze alles: zwemmen, rennen en voedsel zoeken. Eendekuikens hebben veel natuurlijke vijanden: meeuwen, reigers, ratten, snoeken, katten, bosuilen en soms ook een sterke stroming of slecht weer.

De moedereend is uitzonderlijk moedig: bij alarm zoeken de kuikens dekking en doet de moeder alsof ze een aantrekkelijke prooi is doordat ze een gebroken vleugel zou hebben.

Voedsel

Eenden zoeken hun voedsel in ondiep water, liefst 's nachts. Ze eten kikkers, waterplanten, slakken, schelpdieren, insecten, wormen, graan, eikels en bessen. Een eend kan ook uitstekend waterplanten en kleine diertjes uit de modder vissen, doordat hij hoornlamellen rond zijn snavel heeft. Twee rijen aan de onderkant en eentje aan de bovenkant. Hij neemt een hap water, perst het water door die hoornlamellen naar buiten en de voedseldeeltjes blijven in zijn snavel achter.

Populatie

In Nederland zijn 200.000 tot 400.000 broedparen (2005). Ze leven ongeveer 15 tot 25 jaar.
© 2008 - 2024 Judithm, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Toeren met een 'lelijk eendje'Toeren met een 'lelijk eendje'Vakantie? Dagje weg? Goed, maar dan wel op je eigen manier. Per deux-chevaux, ofwel 'lelijke eend'. Een idee dat perfect…
Dagobert Duck: de rijkste eend ter wereldDagobert Duck: de rijkste eend ter wereld“Wat weet u over Dagobert Duck?” Het zou zo een vraag kunnen zijn bij de televisiequiz De Slimste Mens. Mogelijke antwoo…
Waarom zijn badeendjes geel?Waarom zijn badeendjes geel?Je zou bijna zeggen dat het logischer is om rubber kuikentjes (van de kip) te maken, aangezien kuikens vaak een geel, pl…
Welke kastanjes zijn gezond en welke kastanjes mag je eten?Welke kastanjes zijn gezond en welke kastanjes mag je eten?Kastanjes zijn populaire vruchten. Al vanaf jongs af aan zoeken kinderen vaak zakken vol met kastanjes. De kastanjes wor…

De kagoe: zeldzame vogelDe kagoe is een rare vogel en bovendien een bedreigde diersoort. Er is weinig over bekend. Hij komt enkel voor in Nieuw-…
Vogels: de koekoekVogels: de koekoekVanaf half april mogen de we koekoek verwachten. De koekoek is een zomergast die de winters doorbrengt in Afrika, ten zu…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mcpdigital, Pixabay
  • Grote Winkler Prins
  • Gevederde Vrienden
  • Foto woerd: www.morguefile.com / dieraecherin
  • Foto kuiken: www.morguefile.com / P. Winberg
Reacties

Yvette, 02-06-2014
Op mijn werk komt er steeds een wilde vrouwtjes eend binnen omdat ze ooit eens gevoerd is. Dit mag niet i.v.m. de producten die we maken. De eend heeft geen nest. Iemand heeft een weitje met water en meer beesten (ook een ander soort eenden) en wil de eend daar wel hebben. Hoe kunnen we de eend het beste vangen en naar het weitje overbrengen zonder dat ze steeds terugkomt? Reactie infoteur, 03-06-2014
Dat weet ik niet.
Ik zou haar ontmoedigen door haar te leren dat er niets te halen is. Dan gaat ze op langere termijn vanzelf naar een (voor haar) betere plek.

Fimmy, 08-04-2014
Er zat bij mij in de tuin een eend te broeden op 8 eieren! Elke dag liep ik er even bij langs. Na enige dagen was de eend met 8 eieren vertrokken. Geen ei of veer te bekennen. Wat is hier gebeurt? Waar is het gebleven?
Graag antwoord,
Hartelijke groeten,
Fimmy Reactie infoteur, 10-04-2014
Geen idee.

Linda, 24-05-2013
Mag een nest met moedereend en eieren verplaatst worden omdat bijvoorbeeld het nest op een gevaarlijke plek is gebouwd. Of kunnen we moeder met kuikens verplaatsen? Reactie infoteur, 24-05-2013
Ik heb geen idee, maar ik zou het zelf niet doen.

Riet Spronk, 14-06-2011
Ik zie in de gemeentevijver steeds jonge eendjes. Moedereend zorgt er slecht voor ze loopt er zo over heen heel zielig. Eerste dag zijn het er acht de tweede dag drie en de volgende dag geen één meer. Ik zou er wat aan willen doen maar ik weet niet wat graag reactie. Reactie infoteur, 19-06-2011
Niets, zo zit de natuur in elkaar.

Nel Wullems, 13-03-2011
Leerzaam stukje om te weten
ik heb een vraag, sinds gisteren heb ik een eend met 8 eieren in mijn tuin
moet ik nog iets speciaals doen voor mijn moedereend, voeren of regenproef maken?
ze zit niet helemaal onder het dennenboompje.
graag een reactie
groeten nel wullems Reactie infoteur, 26-04-2011
Het beste wat je kunt doen is haar met rust laten.

Judithm (119 artikelen)
Laatste update: 12-06-2015
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Vogels
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.