De kip als hobbydier

Kippen houden kan een fijne bezigheid zijn. Natuurlijk is het aangenaam om van uw eigen kippen dagelijks verse eieren te krijgen, maar ze verschaffen ook plezier. Een scharrelend groepje kippen is een lust voor het oog en een kloek met jonge kuikentjes vertederen vele mensen. Een bezorgde kloek met met een groepje pluizige bolletjes is ook een prachtig gezicht. Maar natuurlijk behoeven kippen ook zorg. Dagelijks dienen de kippen voer en water te krijgen en ook dient het hok gereiningd te worden. Daarnaast dient u op gezette tijden de kippen te controleren op ziekten. Ook mag u niet uitsluiten dat er kosten moeten worden gemaakt bij de dierenarts. Kippen kosten dus tijd, werk en geld, dat moet u zich goed bewust zijn, maar u krijgt er ook wel wat voor terug.

Oorsprong

De kip is een al duizenden jaren lang gedomesticeerde vogel. Het bankivahoen of Rode Kamhoen (Gallus gallus) is waarschijnlijk een van de hoendersoorten die de stamsoort vormt van de huidige hoenderrassen. Hoewel er waarschijnlijk meer hoendersoorten bij de huidige kip een rol speelden, is de kip genoemd naar de bankivahoen (Gallus gallus domesticus). Het bankivahoen komt nu nog voor in Zuidoost-Azië en het biotoop bestaat uit bosrijke gebieden. De hoendervogels zijn een al zeer oude vogelgroep. Fossielen zijn bekend uit een periode van 50 tot 60 miljoen jaar geleden. De mannetjes van deze soorten zijn veelal zeer fraai glanzend gekleurd terwijl de vrouwtjes meestal schutkleuren hebben.

Gedrag

De kip is een sociaal levend dier en leeft in kleine groepjes veelal een haan met enkele kippen en met de kuikens. Er is in een dergelijke groep duidelijk sprake van een sociale structuur. De structuur is niet zo dat er een hen de sterkste is waarvoor de anderen respect hebben. Er is ook een nummer 2, nummer 3 enzovoort. Dit wordt ook wel de pikorde genoemd. Hen 1 pikt alle andere hennen, hen 2 pikt naar alle andere, maar niet naar hen 1. Zo blijft er uiteindelijk een hen over die niet naar anderen pikt, maar wel door alle andere hennen gepikt wordt. Het is belangrijk dat kippen bezigheden hebben die afleiding geven. Is er sprake van een saaie omgeving dan richten ze de aandacht op elkaar en kan er pikgedrag ontstaan. De gedomesticeerde kip laat vooral scharrelgedrag zien. Daarbij zoekt de kip naar voedsel door de grond los te krabben om deze vervolgens met de snavel te onderzoeken op de aanwezigheid van zaden en insecten. Met dit gedrag kan een kip vele uren doorbrengen. Echt rusten doet een kip maar weinig. Ze neemt ontspanning door middel van een stof- of zandbad. Daarbij worden ook de veren gepoetst met vet uit de stuitklier. De specifieke rol van de haan bestaat uit de verdediging van het territorium, hij lokt de hennen naar voedsel en slaapplaatsen en waarschuwt voor eventueel gevaar.

Hobbydier

Kippen worden ondergebracht bij het pluimvee. Naast de kippen worden hier ook ganzen, watervogels, fazanten, emoes, pauwen, kwartels, struisvogels, parelhoenders en kalkoenen toe gerekend. Het aantal dieren in deze groep in Nederland wordt op 1 tot 1,5 miljoen geschat en daarbij is uiteraard niet het commerciele pluimvee bij meegenomen. In deze groep van hobbydieren vormt de kip als hobbymatig gehouden pluimvee de grootste groep. Naar schatting zijn er 100.000 huishoudens die deze soort houden. Daarbij zijn op hoofdlijnen meerdere groepen van kippenhouders te onderscheiden. Zo zijn er houders die oude rassen in stand willen houden. Het zijn veelal bevlogen fokkers die zich verantwoordelijk voelen voor oude rassen als cultureel erfgoed. Dan zijn er fokkers van rassen die op pluimveetentoonstellingen wedijveren om de eer de mooiste vogel te hebben gefokt. De groep van mensen die een toompje kippen heeft voor de aardigheid in combinatie met het krijgen van eieren is waarschijnlijk de grootste groep van houders.
Als u een toompje kippen wilt gaan houden dan is het zeker de moeite waard een pluimveetentoonstelling te bezoeken. Daar kunt u de verschillende rassen bewonderen, met kenners praten en ook uw voorkeur voor een ras dat u aanstaat vaststellen. Hier is het ook gemakkelijk om met fokkers van dat ras in contact te komen en een afspraak te maken over de aankoop van een toompje. Het is daarbij niet onverstandig dat de haan en de kippen niet verwant zijn. Een beperking van de genenpool is namelijk nooit goed voor een ras.

Goed voorbereiden

Als u overweegt kippen te gaan houden dan is het zaak dat u voldoende kennis hebt om het kippen houden tot een plezierige bezigheid en een succes te maken. U dient zich er vooraf van te vergewissen welke eisen kippen stellen aan hun huisvesting, u moet enige kennis hebben van ziekten die kippen kunnen treffen en hoe u daar preventieve maatregelen voor kunt treffen. En u moet natuurlijk een ras kiezen dat aansluit bij uw behoeften. Zo zijn er rassen met een hoge eiproductie, de zogenaamde legrassen. Dan zijn er de vleesrassen. Natuurlijk zijn deze rassen tot ontwikkeling gekomen uit economische redenen. Ze moesten zo snel mogelijk groeien om goedkoop consumptievlees te kunnen leveren. Voor de hobbyhouder is dat meestal geen overweging meer vandaar dat deze rassen meer op tentoonstellingen dan in de braadpan zijn te vinden. Deze rassen hebben van nature een hoog gewicht en zijn daarom wat rustiger en hebben ook minder de neiging om te vliegen. Denk overigens niet dat legrassen en vleesrassen niet heel erg fraai kunnen zijn. Er zitten daar ook staaltjes van schitterende schoonheid tussen. Dan zijn er nog de dubbeldoelrassen, kippen die vroeger doelgericht gefokt werden voor zowel een hoge eiproductie als voor een hoge vleesproductie. Zowel de hennen als de hanen kregen een economische waarde. Verder kennen we nog de groep van vechthoenrassen. Deze rassen werden oorspronkelijk gefokt voor hanengevechten. In het Verre Oosten nog steeds een populaire 'sport', maar in het westen denkt men daar anders over. Toch zijn deze rassen ook hier geliefd, niet vanwege het vechten, maar puur om de schoonheid. Tenslotte kennen we nog de sierkippen. Al vanaf de 18e eeuw werden er kippen gefokt met een aantrekkelijk uiterlijk. De Uilenbaard en Zijdehoen zijn voorbeelden van deze rasgroep. Niet alle rassen bereiken een gelijke leeftijd. Er zijn rassen bij die een leeftijd tot 20 jaar kunnen bereiken. De leefomstandigheden spelen natuurlijk ook een grote rol. Maar rassen zoals bijvoorbeeld de witte of bruine industriekip worden vaak al na enkele jaren geslacht omdat dan de productiviteit van het eieren leggen zeer is afgenomen. Een gemiddeld ras bereikt de leeftijd van 10 jaar. Bedenk van te voren of u ook een haan neemt of alleen maar hennetjes. Hanen kraaien. Voor de een klinkt dat als muziek in de oren, maar er zijn ook mensen die zich daar aan ergeren.