Een bijzonder dier: de slang

In de christelijke cultuur worden slangen als gemeen en boosaardig gezien. In andere landen, bijv. Indië, worden ze als goden vereerd. Slangen zijn schuwe en terughoudende dieren, die normaal gesproken mensen uit de weg gaan. Maar ze verdedigen zich wel, als ze gestoord of lastig gevallen worden. Slangen doden alleen, als ze voedsel nodig hebben. Toch werden aan het begin van de 20e eeuw nog beloningen uitgeloofd voor slangen en tegenwoordig zijn veel slangen een bedreigde diersoort.

Waar?

Slangen zijn qua ontwikkeling zeer oude dieren, die nagenoeg alle omgevingen ter wereld veroverd hebben. Verschillende vormen van aanpassing en heel veel bijzondere zintuigen hebben voor de wereldwijde verspreiding van deze reptielen gezorgd. Misschien ligt het ook wel aan de bijzondere mogelijkheden van de slang, dat veel mensen ze eng, vies en naar vinden.

Gevoelige slangen

Een slang heeft geen zichtbare oren, maar als hij zijn kop op de grond legt, kan hij een prooi 'horen', die meer dan een km. weg is. De bewegingen van het slachtoffer zorgen voor vibraties in de bodem, die de slang via de onderkaak waarneemt. Deze geluidsgolven worden in het binnenoor, net als bij andere gewervelde dieren, in zenuwimpulsen omgezet en aan de hersenen doorgegeven.

Ieder mens heeft wel eens een bungelende slang gezien. De typische gespleten tong dient ervoor, om moleculen uit de lucht op te vangen, waarna ze tegen het reukorgaan in het gehemelte aankomen. Op deze manier nemen ze de prooi waar. Het reukorgaan speelt echter ook een rol bij het zoeken naar een partner, want de seksuele hormonen worden ook door de reuk waargenomen.

Groefkopadders, enkele boa's en pythons hebben ook nog infrarood-rezeptoren aan de kop, waarmee ze minimale temperatuursverschillen kunnen waarnemen. Warmbloedige prooidieren zoals muizen, ratten en andere zoogdieren verraden zichzelf op die manier alleen al door hun lichaamstemperatuur. Hierdoor kan een slang zijn prooi zelfs in het donker opsporen, aanvallen en doden.

Met huid en haar

Veel slangen wurgen hun slachtoffers en menig slang eet dieren ter grootte van een kangoeroe of een wild zwijn, zelfs volwassen mensen zouden zijn verslonden. Om zulke grote prooien weg te kunnen werken, hangt hij eenvoudigweg zijn onderkaak naar beneden, zodat alleen nog de huid, slokdarm en de maag de enorme uitrekking moet kunnen doorstaan. Na een grote maaltijd kan het enkele weken duren, tot de buit verteerd is en de slang weer op jacht gaat.

Dodelijke wurggreep

Bijna alle slangen doden hun prooi, voordat ze hem verslinden. Net als reusachtige boa's en pythons wurgen kleinere slangen ook. Razendsnel slaan ze met hun bek toe en slaan hun lichaam vervolgens om de prooi heen, steeds strakker en strakker. Pas als het lichaam van het slachtoffer verslapt, laat de slang los. Hij verslindt altijd eerst het hoofd, zodat de ledematen mee glijden en niet hinderlijk zijn. De meeste slangen zijn wurgslangen, dus ook de slangen die wij vanuit onze omgeving kennen (bijv. de ringslang).

Gif

Gifslangen produceren hun gif in een klier, achter aan de kop. Als de slang bijt, wordt het gif door de beide holle giftanden diep in de wond van het slachtoffer gespoten. Er zijn verschillende soorten gif. Zeeslangen, mamba's en cobra's bijv. produceren een zenuwgif, dat de zenuwbanen van het slachtoffer verlamt en verstoort. De hoeveelheid ingespoten gif bepaalt of het slachtoffer sterft of ongeschonden ut de strijd komt. Adders daarentegen produceren een weefselgif, dat de organen en weefsels van het slachtoffer aanvalt en leidt tot bloedstolsels. Dit gif zorgt dan ook voor permanente schade, ook als de dosis niet dodelijk is.