Angst voor slangen: Officieel bekend als ofidiofobie

Ofidiofobie, letterlijk vertaald slangenvrees, is een van de meest voorkomende dierenfobieën. Angst voor slangen komt waarschijnlijk doordat mensen onbekend zijn met slangen of omdat ze er verkeerd over geïnformeerd zijn. Als je eenmaal meer over slangen te weten komt is het absoluut niet nodig om bang voor ze te zijn. Als je de gewoontes kent, de gevaarlijke soorten kan identificeren en voorzorgsmaatregelen kan treffen om een slangenbeet te voorkomen, is angst nergens voor nodig.

Artikelindeling

• De oorsprong van ofidiofobie
• De tekenen en symptomen van ofidiofobie
• Hoe kun je over slangen angst heen komen?
• Het risico voor de gewone mens
• Ofidiofobie in populaire cultuur
• Salma Hayek in From Dusk Till Dawn
• Waarom een slang een mens kan bijten
• Manieren om een slangenbeet te voorkomen

De oorsprong van ofidiofobie

Een van de eerste onderzoekers naar de angst voor dieren was Sigmund Freud, neuroloog en grondlegger van psychoanalyse. Hij kwam tot de conclusie dat het een aangeboren reactie van de mens is. Zijn conclusie werd ook in later onderzoek bevestigd. Het blijkt dat niet alleen mensen maar ook primaten dezelfde reactie vertonen bij confrontaties met slangen.

De tekenen en symptomen van ofidiofobie

De tekenen en symptomen van ofidiofobie verschillen per persoon. Vaak treedt de angst dan ook op door verschillende oorzaken, bijvoorbeeld door:

• Een confrontatie met een slang
• Praten over slangen
• Het zien van een slang op de televisie, in een film, in het circus of in de dierentuin
• Bang zijn dat de slang toch giftig is, ongeacht de kennis dat het niet zo is

De symptomen zijn onder andere:
Angstaanvallen, paniekaanvallen, zweetaanvallen, hyperventileren, hartkloppingen, rillingen, kippenvel en vluchtgedrag.

Hoe kun je over slangen angst heen komen?

Om de angst te overwinnen zijn er meerdere manieren van aanpak mogelijk. Je zou bijvoorbeeld onder toezicht van een psychotherapeut en een slangendeskundige aan een zogenaamde "exposure therapie" kunnen beginnen. Hierdoor kun je in een veilige en gecontroleerde omgeving, een uiteraard "niet giftige" kleine of grote slang aanschouwen. Ook zou je in goed gezelschap naar een slangenshow of dierentuin kunnen gaan, in de wetenschap dat je ieder moment kunt weglopen als het te intens wordt. Ook YouTube en Google kunnen je helpen, zoek op het Internet bijvoorbeeld naar de levenswijze van slangen. Zoek echter niet naar de gevolgen van slangenbeten of (dodelijke) ongelukken veroorzaakt door slangen, want dit kan toevoegen aan je angst.

Het risico voor de gewone mens

Iemand die in een stad woont en werkt zal daar praktisch nooit een slang aantreffen. De kans om daar overvallen te worden of een (besmettelijke) ziekte op te lopen is vele malen groter in vergelijking met een slangenbeet. Bijna alle slangen mijden mensen als ze de mogelijkheid hebben. Er zijn maar een paar slangsoorten waarvan bekend is dat ze agressief zijn naar mensen. Deze agressieve slangen zijn de "koningscobra" uit zuidoost Azië, de "bosmeester" en "tropische ratelslang" uit Zuid-Amerika en de "mamba" uit Afrika. Beten van die slangen komen echter maar zelden voor. De meeste slangen gaan eerder uit de weg dan dat ze iemand bijten en ze worden in de natuur maar zelden gezien. Slangen komen voor in tropische, subtropische en sobere klimaten.

Ofidiofobie in populaire cultuur

Indiana Jones (gespeeld door Harrison Ford) is misschien wel het meest bekende filmpersonage met angst voor slangen. In de Indiana Jones-filmreeks komt hij op de meest ongelukkige momenten in contact met slangen. De zin "Why Did It Have to Be Snakes?" uit Raiders of the Lost Ark is een van zijn bekendste uitspraken. Iemand die bang is voor slangen en/of vliegtuigen kan maar beter niet naar de film Snakes on a Plane kijken. Hoewel de naam eigenlijk al genoeg zegt, gaat de film over een vliegtuig dat volgestouwd is met allerlei soorten slangen en nietsvermoedende passagiers.

Salma Hayek in From Dusk Till Dawn

Salma Hayek speelde in de film From Dusk Till Dawn de rol van Satanico Pandemonium. Vanwege haar ofidiofobie had ze de rol bijna afgewezen omdat ze daarvoor een slangendans moest doen met een echte slang om haar heen. Robert Rodriguez, de regisseur van de film wou graag dat zij die rol vervulde en loog daarom dat Madonna de rol zou stelen. Hayek bracht twee maanden door met therapeuten om over haar angst heen te komen zodat ze alsnog de rol kon krijgen.

Waarom een slang een mens kan bijten

Sommige slangsoorten hebben speciale klieren die gif bevatten, het gif kunnen ze injecteren met hun lange holle slagtanden. Hoofdzakelijk gebruiken giftige slangen het gif om aan eten te komen, maar ze kunnen het ook voor zelfverdediging gebruiken. Mensen worden in de regel alleen uit zelfverdediging gebeten door slangen. Dit kan bijvoorbeeld komen omdat mensen de slang niet horen of zien en daardoor dichtbij lopen. Ook kan iemand op de slang staan waardoor die als het ware vanuit een schrikbeweging zichzelf beschermt tegen de dood.

Manieren om een slangenbeet te voorkomen

Het korte antwoord hierop is, laat de slang met rust als je hem ziet. Omdat dit makkelijker gezegd dan gedaan is zijn er een aantal zaken waar rekening mee moet worden gehouden. Slaap bijvoorbeeld niet naast bosjes, begroeiingen, rotsblokken of bomen; dit zijn namelijk geschikte schuilplaatsen voor slangen. Als je met een slaapzak buiten gaat slapen moet dit op een overzichtelijke plek gebeuren en stop ook een muskietennet onder de slaapzak. Het net vormt een goede barrière. Stop nooit zonder te controleren je handen in rotsopeningen, dichte begroeiingen, holle boomstammen of andere donkere plekken.

Als een omgevallen boom je pad blokkeert moet je er nooit gelijk overheen stappen, als je er niet omheen kan lopen moet je eerst op de boomstam stappen. Op deze manier kun je controleren of er aan de andere kant een rustende slang ligt. Blijf op wandelpaden lopen en loop niet zomaar door dichte bosjes of hoog gras heen. Kijk omlaag als je er toch doorheen moet, je moet goed kunnen zien waar je voeten terecht komen.

Pak nooit een slang op tenzij je er 100% zeker van bent dat hij niet een giftige is. Pak nooit een dode slang op zonder eerst de kop eraf te hakken. Het zenuwstelsel van de slang kan nog actief zijn waardoor de dode slang alsnog kan bijten.