Woestijnen: Welke soorten bestaan er en hoe ontstaan deze?

Woestijnen zijn overal ter wereld te vinden. Er bestaan echter talloze soorten die ieder op hun eigen unieke wijze ontstaan. Iedere woestijnsoort vereist specifieke omstandigheden voordat het kan ontstaan. Een zoutwoestijn kan bijvoorbeeld pas ontstaan wanneer er 'leem' in de buurt is. Deze grondsoort is niet overal te vinden en bevindt zich meestal in het gebergte rondom een zoutvlakte. De mens kan eveneens verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van een woestijn. Dit heeft vaak direct of indirect met de landbouw te maken.

Woestijnen

• Criteria voor een woestijn en het ontstaan hiervan
• Rotswoestijn
• Grindwoestijn
• IJswoestijn
• Zandwoestijn
• Zoutwoestijn

Criteria voor een woestijn en het ontstaan hiervan

Er bestaan diverse soorten woestijnen. De zogenaamde 'Zandwoestijn' is de bekendste woestijnsoort. Een woestijn is een gebied waar minder dan 250 mm neerslag per jaar valt. Dit kan een warm of zelfs koud gebied zijn. Een woestijn heeft vaak het vermogen om zich uit te breiden of onverwachts ergens te ontstaan. Woestijnvorming kan zowel een menselijke als natuurlijke oorzaak hebben. Wanneer dit op een natuurlijke manier gebeurt heeft het meestal te maken met het ontstaan van droogte. Planten en bomen kunnen namelijk voorkomen dat er een woestijn ontstaat. Bij menselijke oorzaken is het altijd een wisselwerking tussen menselijke invloeden en de natuur. Er zijn talloze oorzaken voor woestijnvorming waarbij mensen een rol spelen.

Woestijnvorming door de mens

De meeste menselijke oorzaken voor woestijnvorming hebben te maken met de landbouw. Hierdoor wordt er regelmatig grond omgeploegd en zelfs ontgint. Soms verbrand men stukken bos om de grond te kunnen gebruiken. Het veranderen van het gebied kan een kettingreactie teweegbrengen, het gebied in de regio wordt er namelijk ook door beïnvloed. Soms worden er hellingen op de verkeerde manier bewerkt wat woestijnvorming veroorzaakt. Vee en personen die gebruik maken van de grond verstampen het waardoor er minder planten kunnen groeien. Het besproeien van land kan eveneens problemen veroorzaken. Hierdoor kunnen natuurlijke planten namelijk verdrinken. Boeren die een monocultuur aan gewassen hebben kunnen eveneens voor woestijnvorming zorgen.

Monocultuur
Een monocultuur aan gewassen betekent dat de boer regelmatig dezelfde soort gewassen verbouwd. Dit zorgt dat de bodem uitgeput raakt en specifieke voedingsstoffen verliest die door de gewassen gebruikt worden. De kunstmest die gebruikt wordt kan de situatie over de langere termijn verergeren.

Rotswoestijn

Rotswoestijnen zijn alleen te vinden op plekken waar er weinig sprake is van 'verwering'. Verwering is de transformatie van gesteenten door middel van natuurlijke invloeden zoals het klimaat en de aardkorst. Het gesteente blijft hierdoor zijn grote omvang behouden waardoor er talloze rotsen te vinden zijn.

Grindwoestijn

Een grindwoestijn ontstaat meestal door het verval van grotere gesteenten. Dit kunnen bijvoorbeeld resten zijn van een vroegere rivierbedding. Het overbleven gesteente kan een overblijfsel zijn van gesteente zoals conglomeraat.

IJswoestijn

De ijswoestijn is een begrip dat minder bekend is omdat het weinig gebruikt wordt. De ijswoestijnen die op aarde te vinden zijn komen voor in de poolgebieden en zijn de grootste woestijnen op aarde. Tijdens ijstijden zijn zij zelfs groter dan anders.

Noodpool

De Noordpoolgebied beslaat maar liefst 13.726.937 vierkante kilometer. Het gebied wat daadwerkelijk uit ijs bestaat is echter drastisch geslonken.

Antarctica

Deze ijswoestijn is 'nét' iets groter dan de Noordpool, namelijk 13.829.430 vierkante kilometer (oftewel zo'n 320 vierkante kilometer groter dan de Noordpool). Het is de grootste woestijn op aarde. Ondanks de kou leven hier allerlei diersoorten zoals de pinguïn, robben en diverse vogelsoorten.

Zandwoestijn

Ondanks dat iedereen de zandwoestijn kent, is de zandwoestijn vrij zeldzaam ten opzichte van andere woestijnsoorten. De zandwoestijn is een woestijn dat ontstaat vanwege de aanwezigheid van een hele grote hoeveelheid zand en de juiste windrichtingen. De windrichtingen moeten namelijk in balans zijn anders verdwijnt de woestijn en komt het zand elders terecht. Één van de bekendste zandwoestijnen is de Sahara.

Zoutwoestijn

De zoutwoestijn wordt ook wel 'leemwoestijn' genoemd en kan pas ontstaan wanneer er gebergte met leem aanwezig is. Leem is een bepaalde grondsoort die grotendeels uit silt(leem) bestaat. De grondsoort bestaat uit zeer kleine korrels, namelijk tussen de 2 en 63 micrometer.

Sedimentatie

Een zoutwoestijn ontstaat pas wanneer er in het gebied zogenaamde 'bekkens' aanwezig zijn. Dit zijn gebieden waar er een ophoping en bezinking van sediment ontstaat. Dit proces wordt ook wel sedimentatie genoemd.