Antarctica, het klimaat en de dieren die er leven

Antarctica, of de zuidpool, is het koudste continent op onze aarde. Het leven is er hard en zwaar, maar toch is het de thuishaven van veel dieren, zoals zeehonden, pinguïns en walvissen. Eigenlijk is Antarctica de grootste woestijn van de wereld. Een gebied is een woestijn als er maar heel weinig neerslag valt, en in Antarctica valt per jaar ongeveer net zo weinig sneeuw als er regen valt in de Sahara woestijn. Maar Antarctica is niet zanderig zoals je misschien gewend bent, maar het is voor ongeveer 99% bedekt met sneeuw en ijs. Het is het vijfde continent in grootte.

Het klimaat

De officiële koudste temperatuur die ooit is gemeten was op een sneeuwplateau op Antarctica op een hoogte van ongeveer 3,5 kilometer bij het Vokstok-station, en die was -89,2℃. Omdat Antarctica hoger boven zee ligt is het er kouder dan op de noordpool. De temperatuur daalt met ongeveer 6,5 ℃ bij elke kilometer die je omhoog gaat. De oceaan is warmer dan het ijs, maar geeft weinig warmte af aan het continent. Elke winter is er geen daglicht op het continent, omdat de pool weggedraaid is van de zon. Maar ook in de zomer wordt het meeste zonlicht al geabsorbeerd door de atmosfeer van de aarde voor het de kans krijgt om de grond op te warmen. Antarctica is een woestijn omdat er zo weinig neerslag valt, namelijk minder dan 50 millimeter aan water jaarlijks. De sneeuw hoopt zich op, want de temperatuur is te laag om te smelten. In de winter zijn de temperaturen tussen de -40℃ en de -60℃, en in de zomer kan dit oplopen tot rond de -20℃.

Behalve het koudste continent is Antarctica ook het meest winderige continent. Het ijs reflecteert ongeveer 80% van het zonlicht weer weg, en zo wordt de lucht dus koel, zodat die omlaag zakt. Deze lucht gaat omlaag en dat kan gepaard gaan met windstoten van meer dan 200 kilometer per uur. Zelfs in de zomer ligt de temperatuur bijna nooit boven het vriespunt. In het binnenland is het kouder, rond de -20 ℃ in de zomer, omdat het bergachtig is en verder van de oceaan af ligt. In de winter verdubbelt de oppervlakte van het continent bijna door vorming van ijs. Het oppervlak gaat dan van ongeveer 18,1 miljoen vierkante kilometer naar 33,7 miljoen vierkante kilometer. Het ijs kan toenemen met wel 103.600 vierkante kilometer per dag in de winter.

Dieren die leven op Antarctica

De Zuidelijke Oceaan om Antarctica heen biedt een thuis aan een groot assortiment aan dieren. Smeltende ijsbergen zorgen ervoor dat er voedselrijk water uit de oceaan omhoog stijgt, en hieraan kan het fytoplankton zich tegoed doen. Dit plankton wordt onder andere gegeten door krill (kleine kreetjes), en die vormen dan weer het voedsel van heel veel andere dieren, zoals bijvoorbeeld zeehonden en walvissen.

Pinguins

Er komen meerdere soorten pinguïns voor op Antarctica, maar slechts één soort hiervan broedt ook op het continent. Dit is de keizerpinguïn, de grootste pinguïnsoort, zij brengen het hele jaar op Antarctica door. De mannetjes overleven in de winter negen weken zonder eten als zij de eieren warm houden en uitbroeden, terwijl de vrouwtjes op zoek zijn naar voedsel. Ze bewaren de eieren onder een laagje vet en balanceren ze op hun voeten, zodat ze de koude grond niet raken. Als een ei eruit rolt en toch op de grond terecht komt, moet de pinguïn het zo snel mogelijk weer oppakken omdat het ei anders bevriest en er dus geen pinguïnskuiken meer uit kan komen. Pinguïns hebben een vetlaag die ze beschermt tegen de kou, en hun verendek is waterdicht met een donslaagje om wat extra warmte vast te houden. Pinguïns zijn uitstekende zwemmers en eten vooral kleinere vissen.

Zeehonden

Het grootste deel van de zeehonden wereldwijd heeft Antarctica als leefgebied. Deze dieren leven, jagen en kunnen zelfs onder water slapen. Ze zijn echter ook veel aan land te vinden, en liggen graag op ijsbergen. Ze eten vissen, krill, en zelfs pinguïns. Ze worden gegeten door orka's.

Walvissen

Walvissen kunnen prima overleven in de Antarctische wateren doordat zij een dikke vetlaag (blubber) hebben die hen warm houdt. Walvissen zijn de grootste zoogdieren ter wereld, en de grootste walvissoort kan net zo groot worden als 24 olifanten. De meeste walvissen eten krill en plankton, maar orka's zijn roofdieren en eten ook vis, zeehonden, pinguïns en vogels. De meeste walvissen overwinteren niet op de zuidpool, maar trekken dan naar meer tropische wateren om daar hun jongen te krijgen. De walvissen die je in de Zuidelijke Oceaan kunt vinden zijn onder andere blauwe vinvissen, bultruggen, potvissen, vinvissen, orka's, dwergwalvissen, en zuidkapers.

Vogels

Er komen ongeveer veertig vogelsoorten voor op Antarctica. Stormvogels bouwen hun nesten niet alleen op het land, maar ook op de ijsbergen, want hier zijn hun jongen over het algemeen veiliger dan op het vaste land. Er komen ook albatrossen voor. Albatrossen hebben de grootste vleugelwijdte van alle vogels ter wereld, en ze kunnen maanden vliegen zonder te landen. Ze blijven warm door hun dikke verenlaag met een olieachtig waterbestendig laagje. Verder vind je op Antarctica aalscholvers, ijshoenders, sterns en meeuwen.

Vissen

Er zwemmen ongeveer tweehonderd vissoorten in de Antarctische wateren. Ongeveer de helft van de vissoorten die in de oceaan rond Antarctica voorkomen heeft een soort van natuurlijke anti-vries in hun bloed. Ze kunnen daardoor overleven bij watertemperaturen van -2 ℃.

Insecten

Op het vaste land komen ongeveer zestig verschillende soorten insecten voor, zoals mijten en parasieten. Deze zijn allemaal zeer klein en voeden zich met korstmossen en andere kleine plantjes, of ze zitten in de vachten van dieren. Ook hebben veel van deze insecten een soort van natuurlijke anti-vries in hun bloed, zodat ze niet doodvriezen in de kou.

Planten op Antarctica

Op Antarctica zijn slechts twee bloeiende planten in staat om er te overleven. Wel zijn er hier en daar wat mossen en korstmossen die het goed doen. Op de eilanden in de Zuidelijke Oceaan om Antarctica heen zijn de omstandigheden wat milder en hier groeien wel meerdere planten.

Onderzoek op Antarctica

Antarctica heeft geen permanente bevolking, maar in de zomer komt er een klein leger aan wetenschappers en onderzoekteams naar Antarctica voor allerlei onderzoek. De meesten vertrekken weer als de winter begint, maar een aantal onderzoeksstations zijn het hele jaar door bemand. Door bijvoorbeeld biologen, astronomen, psychologen, en nog veel meer. Er wordt onder andere onderzoek gedaan naar de flora en vooral de fauna van Antarctica en de omliggende oceaan. Ook wordt er door astrofysici onderzoek gedaan naar de lucht en licht, de big bang, en materie van geëxplodeerde sterren. Er zijn klimatologen die onderzoek doen naar klimaatverandering, en de psychologen onderzoeken de sociale aspecten van het samenleven in kleine ruimtes en onder extreme omstandigheden. Er zijn meer dan 30 landen die onderzoek doen op Antarctica, met meer dan 65 poolstations. De meeste onderzoekstations staan op het Antarctische schiereiland.