Gevaarlijke infectieziekten bij het konijn

Konijnen zijn gevoelige dieren, die – bij een slechte huisvesting of onvoldoende hygiëne – vrij snel een vervelende ziekte kunnen oplopen. Vooral tocht en nattigheid, maar ook insecten als vliegen en muggen, kunnen voor veel narigheid zorgen. Soms veroorzaken ze een gevaarlijke virale of bacteriële infectie, zoals myxomatose, VHS of snot. Een goede verzorging kan echter veel ellende voorkomen. Een gezond konijn is levendig en heeft belangstelling voor zijn omgeving. Zijn neusvleugels trillen en zijn oren gaan heen en weer als hij wat hoort. De vacht is mooi glad en bevat geen kale plekken en de huid heeft geen wondjes. Een konijn met een goede gezondheid heeft geen uitvloeiing uit zijn ogen of neus en heeft schone oren en een schoon achterwerk. Er hoort geen (dunne) ontlasting aan zijn anus te kleven; zijn keutels moeten droog en rond zijn. Bij een konijn dat goed gevoed, maar niet te dik is, zijn de ribben en ruggengraat te voelen, maar niet te zien. De normale lichaamstemperatuur van een konijn is 38 tot 39,5 graden.
Een konijn dat gezond en fit is, beweegt zich goed en soepel en loopt niet kreupel. Het is tot slot belangrijk om regelmatig de nagels en snijtanden van je konijn na te kijken. Deze blijven namelijk doorgroeien en kunnen, wanneer ze niet voldoende afslijten, dus veel te lang worden. Vooral te lange snijtanden kunnen behoorlijk wat problemen veroorzaken, een konijn kan dan immers niet meer eten.

Myxomatose

Myxomatose is een gevreesde virusziekte die wordt overgebracht door vliegen, muggen, vlooien en beten van andere konijnen. Wilde konijnen die met myxomatose geïnfecteerd zijn, worden meestal blind en je treft ze vaak hulpeloos ronddolend aan. Vooral in de duinen zie je ze nogal eens, maar ook aan de rand van het bos of in weilanden zijn af en toe konijnen te zien die aan myxomatose lijden. Het is een naar gezicht. Vooral omdat de dieren er uiterlijk heel beroerd aan toe zijn. Vreemd genoeg eten en paren deze konijnen meestal wel nog.
Myxomatose begint vaak met ooguitvloeiing en een zwelling rond de ogen en aan de basis van de oren. In ernstige gevallen is het konijn binnen 24 uur dood. Wanneer de ziekte langer aanwezig blijft, krijgt het konijn vaak een zogenaamde leeuwenkop. Zijn oren gaan hangen en zijn hele gezicht zet op. Niet alle konijnen die myxomatose krijgen gaan dood. Ze blijven echter wel lang ziek en jonge konijnen zullen daarna ook niet meer goed groeien. Er is geen goede behandeling voor deze zieke bij konijnen. Het is dan ook verstandig om insecten te weren, door het hok of de ren van je konijn af te dekken met bijvoorbeeld muggengaas. Minstens zo belangrijk is echter dat je je konijn kunt laten inenten tegen myxomatose. Vraag hier dus naar bij je dierenarts.

VHS

Net als myxomatose, is ook VHS een besmettelijke en gevaarlijke virusinfectie, waar je konijn aan kan sterven. VHS staat voor Viraal Hemorrhagic Syndroom. De ziekte wordt ook wel eens RHD (Rabbit Hemorrhagic Disease) genoemd, maar in ons land is VHS de meest gangbare naam. VHS verspreidt zich vooral via direct contact tussen konijnen. Maar ook via de ontlasting van geïnfecteerde konijnen, insecten (zoals vliegen), besmette drinkflessen en voerbakjes en zelfs via schoenen en kleding kan VHS worden overgebracht. Omdat dit virus zo hardnekkig is, is het ook niet verstandig om je konijn gras te geven dat je plukt op plaatsen waar mogelijk ook wilde konijnen komen.
Als je konijn aan VHS lijdt, zal het je in de eerste plaats opvallen dat hij erg sloom is en niet meer wil eten. Daarnaast wordt hij benauwd, krijgt koorts, heeft (soms bloederige) diarree en gaat tandenknarsen. Wanneer de ziekte vergevorderd is, kan het konijn een bloederige uitvloeiing uit zijn neus krijgen. In dit stadium treden er meestal ook inwendige bloedingen op, vooral in de darmen, die helaas vaak tot een snel overlijden zullen leiden. Aan deze bloedingen dankt de ziekte ook zijn naam; hemorrhagic betekent bloed of bloederig. Hoewel de bloedingen in de meeste gevallen optreden, bestaat er ook een vorm van VHS waarbij het konijn ineens – zonder dat het ook maar één symptoom vertoont - dood neervalt.
Omdat er geen goede behandeling is tegen VHS, is het belangrijk om enkele voorzorgsmaatregelen te nemen. Maak het konijnenhok en de drink- en voerbakjes regelmatig goed schoon en pluk geen gras op plaatsen waar ook wilde konijnen kunnen komen. Het belangrijkste is echter dat je je konijn kunt laten inenten tegen VHS!

Dysenterie

Dysenterie is een gevaarlijke darminfectie, die we vooral zien bij jonge konijnen die nog geen drie tot vier maanden oud zijn. Hoewel het niet bekend is waar de ziekte precies door wordt veroorzaakt, is wel duidelijk dat een aantal darmbacteriën hierbij een rol spelen. Deze bacteriën hebben normaal gesproken juist een nuttige functie. Om een of andere reden gaan ze zich echter ineens heel snel vermeerderen en een gif produceren, dat door het bloed wordt opgenomen. Een konijn dat aan dysenterie lijdt is erg ziek. Het beestje zit in elkaar gedoken, eet niet, heeft een opgezette vacht en dunne, gele tot bruine ontlasting. Meestal drinkt hij nog wel. Een konijn kan de ziekte overleven, maar hij zal daarna niet meer goed groeien. Er bestaat helaas geen goede behandeling tegen dysenterie, al zal de dierenarts je konijn ter ondersteuning wel antibiotica toedienen.

Snot

Snot is een ziekte die bij de meeste konijneneigenaren wel bekend is. De ziekte, die in eerste instantie lijkt op een verkoudheid, wordt veroorzaakt door bacteriën en komt vooral voor als een konijn in een vies, onhygiënisch hok moet leven. De bacteriën verspreiden zich vooral door de vochtdruppeltjes die een besmet konijn uitniest. Een ander konijn wordt geïnfecteerd als het deze druppeltjes inademt. Wanneer er meerdere konijnen in een klein verblijf bij elkaar zitten, is er dus een grote kans dat alle konijnen de ziekte krijgen. Hoe groter de ruimte, hoe kleiner de kans op besmetting. Een konijn dat aan snot lijdt niest en heeft een uitvloeiing uit zijn neus en ogen. De uitvloeiing begint waterig, maar wordt al snel troebel en etterig. Doordat het dier voortdurend met zijn voorpootjes zijn neus en ogen wast, in een poging de uitvloeiing te verwijderen, zullen ook de pootjes vies zijn. Bij een zeer ernstige infectie, ontstaat soms een acute longontsteking, waaraan het konijn meestal snel zal sterven. Als de ziekte langer duurt en niet wordt behandeld, zal het konijn erg vermageren en uiteindelijk aan uitputting sterven. Heeft je konijn een (vieze) uitvloeiing uit zijn ogen en neus, ga dan meteen met hem naar de dierenarts. Wanneer deze snot constateert, zal hij je konijn met antibiotica behandelen. Hoe sneller snot behandeld wordt, hoe groter de kans dat je konijn de infectie overleeft.

Ooguitvloeiing

Vieze, natte ogen komen regelmatig voor bij konijnen. De ooguitvloeiing kan veroorzaakt worden door een infectieziekte zoals snot of myxomatose, maar ook (in eerste instantie) onschuldiger redenen zoals stof, tocht en kou kunnen de oorzaak zijn. De haren van en rondom het oog zitten meestal vastgeplakt. Soms veroorzaakt de etter die uit het oogje komt, kale plekken rondom het oog. Doordat het konijn zich vaak krabt, kunnen bovendien huidirritaties ontstaan. De dierenarts zal oogdruppels of een oogzalf met antibiotica voorschrijven, waar je het oogje van je konijn meerdere keren per dag mee moet behandelen. Heel soms wordt een oogontsteking of ooguitvloeiing chronisch, maar meestal geneest je konijn na behandeling vrij snel.

Virale en bacteriële infecties zijn niet altijd te voorkomen, maar met een paar belangrijke voorzorgsmaatregelen kun je de kans hierop wel aanzienlijk verkleinen. Laat je konijn dan ook vaccineren tegen myxomatose en VHS, zorg altijd voor een droog, tochtvrij en schoon hok en schone materialen (voerbakjes, drinkflesjes, hooiruif en speeltjes), weer insecten uit het hok van je konijn en geef hem geen gras dat afkomstig is van plekken waar mogelijk wilde konijnen zitten.

Lees verder

• De huisvesting van je konijn
• Parasieten en ongedierte bij het konijn