Natuurlijke textielstof zijde en zijderups voor de vezels

Natuurlijke textielstof zijde en zijderups voor de vezels Textielstoffen zijn er in diverse soorten zowel natuurlijke als synthetische. Die stoffen worden voor talrijke doelen gebruikt zoals het maken van kleding, gordijnen, decoratiedoeken, bekleding enz. Afhankelijk van het soort doel wordt gekozen voor een bepaalde kwaliteit van de textielstof. Die kwaliteit heeft ook een verhouding tot de kostprijs. Een textielstof die in de hogere prijsklasse valt is zijde. Die duurdere stof wordt voor onder meer sjiekere kleding gekozen zoals avondkleding omdat zijde een prachtige uitstraling en prima draagcomfort heeft. Om zijde te kunnen maken wordt een speciaal soort rupsen gekweekt.

Grondstoffen voor textielstof

De grondstoffen waaruit textiel gemaakt wordt zijn natuurlijke of kunstmatige vezels. De stoffen kunnen worden ingedeeld in groepen:

Natuurlijke grondstoffen

  • Vezels van plantaardige afkomst (katoen en linnen)
  • Vezels van dierlijke afkomst (zijde)

Kunstmatige grondstoffen

  • Vezels met een natuurlijke oorsprong (rayon, kunstzijde of viscose)
  • Vezels met een synthetische oorsprong (nylon, polyester, polyacryl, polyurethaan, polyetheen, polypropeen en aramide)

Zijderups en de vezels

Zijde is zowel de naam van een natuurlijke substantie als van een textielstof vervaardigd van vezels die van die substantie zijn gemaakt. De substantie wordt door bepaalde insecten afgescheiden en stolt zodra het in contact komt met de lucht. Het bekendste insect dat zijde afscheidt is de zijderups. Die zijderups wordt na ontpopt te zijn uiteindelijk een vlinder. Maar rupsen die gekweekt worden met het doel er zijde van te maken halen het stadium van vlinder niet. Het diertje is een van de weinige insecten die voor een speciaal doel (voor zijde) wordt gekweekt naast de honingbij (voor de honing) en de cochenille-schildluis (voor de kleurstof).

Gesmokkeld door monniken

Al in de oudheid werd in China ontdekt hoe de zijdevlinder op de bladeren van de witte moerbei te kweken was. De Chinezen ontdekten ook hoe ze de zijdedraad in zijn geheel konden afwikkelen en wat het juiste moment was om de rups daarvoor te doden. Zijde werd als belangrijk exportproduct via de zogenaamde zijderoute tot in het Romeinse Rijk verhandeld. Maar vanaf 552 kon het westen zijn eigen zijdeteelt opzetten nadat Perzische monniken in holle wandelstokken een aantal larven en eieren naar Constantinopel hadden gesmokkeld.

Drukke handel via zijderoute

De zijderoute was een netwerk van karavaanroutes door Centraal-Azië. Via die routes werd handel gedreven tussen China en het Midden-Oosten. Van de klassieke oudheid tot de late middeleeuwen liepen door dat netwerk de belangrijkste verbindingen tussen oost en west. Al in 115 voor Christus was de route in gebruik door de Han-dynastie. Toen de handel over zee toenam werd de route over land minder gebruikt. De zijderoute dankt zijn naam aan de zeer belangrijke handel in zijde vanuit China naar het westen. Naast zijde werden via de route ook luxe goederen vervoerd zoals porselein, satijn, muskus, diamanten, robijnen, parels, papier en vruchten als perziken en sinaasappels en ook paarden en buskruit.

Winning van de natuurlijke textielstof zijde

De rups spint zijn cocon met een zeer dunne draad en een soort lijm. Als dat klaar is wordt de rups voor de winning van zijde gedood en krijgt dus geen kans zich om te vormen naar een vlinder. Daarna wordt de lijm voorzichtig gesmolten en de draad afgewikkeld. Een zijdedraad is 300 tot 900 meter lang en heeft een dikte van ongeveer 10 micrometer. Een aantal van die draden wordt tot zijdegaren gewonden wat zeer behoedzaam moet gebeuren om de draden niet te laten breken. Omstreeks 5000 cocons zijn nodig om 1 kilogram zijde te maken.

Zijde is een dure stof

In deze tijd komt de zijderups niet meer vrij in de natuur voor en is volledig afhankelijk van de kweek door mensen. Door de moeizame processen rond het winnen van zijde is het, in vergelijking met andere textielsoorten, een dure stof.

Kunstzijde als goedkoper alternatief

Naast zijde als natuurproduct wordt ook getracht de kwaliteiten van de stof na te bootsen door de textielstof genaamd rayon (ook kunstzijde of viscose genoemd). Die stof wordt gemaakt van kunstmatige vezels op basis van een natuurlijke grondstof. Die grondstof, genaamd cellulose, wordt gewonnen uit houtpulp vandaar natuurlijke grondstof. De techniek om cellulose te winnen uit houtpulp is in 1884 uitgevonden door de Franse scheikundige Graaf Hilaire de Chardonnet (1839-1924) uit Besançon. Viscose is soepeler en zachter dan katoen en voelt zijdeachtig aan. Het wassen van kunstzijde moet zorgvuldig gebeuren zonder borstelen, wrijven of wringen. Door veredeling van het basismateriaal en vermenging met polyester worden nadelen, zoals bijvoorbeeld kreukbaarheid, voor een groot deel opgeheven.
© 2016 - 2024 Rickandie, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wol & zijde: toepassing, eigenschappen, onderhoudWol & zijde: toepassing, eigenschappen, onderhoudWol en zijde zijn vezels die al duizenden jaren worden gebruikt door mensen. Zijde was enorm duur, het werd zelfs als be…
Halfsynthetische (kunst)vezels: typen, informatie, onderhoudHalfsynthetische (kunst)vezels: typen, informatie, onderhoudKunstvezels in kleding en ander textiel zijn niet meer weg te denken. Half synthetische kunstvezels hebben als basis een…
Melk zijde, kleding uit melkDe laatste jaren worden er door de kledingindustrie enorme inspanningen geleverd om tot een milieuvriendelijker proces t…
Kleding, materialen en herkomstKleding, materialen en herkomstKleding wordt van allerlei materiaal vervaardigt, zowel natuurlijke als kunstmatige materialen worden gebruikt en nog va…

Wilder Europa door project Rewilding Europe en ARKWilder Europa door project Rewilding Europe en ARKOp een wild dier dat plotseling op het niet gemaaide gras van een achtertuin staat te grazen zit niemand te wachten. Toc…
Oostvaardersplassen met streven naar ongerepte natuurOostvaardersplassen met streven naar ongerepte natuurEen natuurgebied is in principe een gebied dat de mens om zich heen ziet als niet door hem gewijzigd. Maar volgens die e…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Yenix, Pixabay
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Textiel
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Kunstzijde
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Kunstzijde
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Zijde_(textiel)
Rickandie (1.164 artikelen)
Gepubliceerd: 06-10-2016
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.