Verschillende soorten assistentiehonden

Verschillende soorten assistentiehonden De media haalt de termen hulphond, assistentiehond, geleidehond, … wel eens door elkaar. De algemene overkoepelende term van alle honden die personen met een handicap, beperking of aandoening van dienst zijn, is "assistentiehond". Een dergelijke assistentiehond vergroot aanzienlijk de autonomie en zelfredzaamheid voor een baasje. Grosso modo zijn er zes categorieën assistentiehonden. Deze krijgen voornamelijk een opleiding bij specifieke centra of scholen. Deze viervoeters openen meestal een nieuwe wereld voor personen met een handicap, stoornis of aandoening waardoor voor de persoon zelf en de omgeving de beperking plots niet meer centraal staat.

(Blinden)geleidehonden

Deze zijn opgeleid voor blinde en zwaar slechtziende personen. Hun voornaamste taak is er voor zorgen dat de baas met visuele handicap overal veilig geraakt. De hond omzeilt obstakels (in de breedte én in de hoogte), stopt automatisch aan een stoeprand of zebrapad bijvoorbeeld, voltooit een aantal zoekopdrachten en is bovendien intelligent ongehoorzaam wanneer een bepaald commando mogelijk gevaar oplevert. Vanaf de leeftijd van 7 weken tot de leeftijd van 1 à 1,5 jaar verblijven aspirant-blindengeleidehonden in een puppypleeggezin. Zij socialiseren een pup met allerlei situaties, geluiden, mensen en dieren en daarnaast maken ze van hem een gehoorzame en stabiele huishond. Nadien gaan de hondeneen half jaar tot 1,5 jaar naar de geleidehondenschool alwaar ze de opleiding voltooien tot blindengeleidehond. Blindengeleidehonden zijn herkenbaar door middel van een harnas dat bestaat uit een soort jasje en een beugel.

Hulphonden

Mensen met een motorische handicap - meestal rolstoelgebruikers - maken mogelijk aanspraak op een hulphond. Een hulphond vervult een aantal praktische opdrachten die het baasje niet (meer) mogelijk zijn omwille van zijn handicap. Zo raapt een hulphond graag dingen op, neemt hij dingen uit de kast, doet hij het licht aan en uit, opent en sluit hij deuren, … Een hulphond helpt tevens in een winkel (boodschappen in de winkel nemen, alles op de band leggen, aan de kassa betalen, ...) en bij de persoonlijke verzorging (stoma verzorgen, spoelspuit induwen, verpakkingen openen, ...). De hulphondgebruiker krijgt hierdoor een grote zelfstandigheid en zijn leefwereld vergroot opeens. Meestal doch niet altijd vindt hier ook een socialisatieperiode in het pleeggezin plaats die meestal langer duurt dan bij een blindengeleidehond (tot 1,5 jaar). Daarna gaat de hond nog gemiddeld een half jaar in opleiding in de hulphondenschool. Soms leidt een (aspirant-)hulphondengebruiker zijn hulphond zelf op onder teambegeleiding van een school; dit gebeurt dan in de thuissituatie. Hulphonden dragen een speciaal dekje waarop duidelijk te zien is dat het om een hulphond gaat.

Autismegeleidehonden

Autismegeleidehonden, autismehulphonden of hulphonden voor autismespectrumstoornis (autisme: problemen met sociale interactie, communicatie en gedrag)krijgen voor kinderen, jongeren en volwassenen een speciale opleiding of ze krijgen een teamtraining. Kinderen met autismespectrumstoornis zijn in bepaalde situaties erg gebaat bij een autismegeleidehond, ook wel autismehulphond of hulphond voor autisme genoemd. Met een autismegeleidehond gaat een heel gezin zonder stress op stap. Het kind met autisme wordt gekoppeld aan de hond dat hierdoor aanzienlijk rustiger wordt dan dat een begeleider hem altijd moet vasthouden. Het is bovendien voor het kind niet meer mogelijk om weg te lopen waardoor stress verdwijnt bij alle partijen. Daarnaast bestaan er aparte trainings- en begeleidingsprogramma's waarbij een eigen huishond een training krijgt om hulp te bieden in moeilijke situaties met personen met autisme.

Signaalhonden

Deze groep van assistentiehonden zijn werkzaam bij mensen met een auditieve handicap (doven en slechthorenden). Een signaalhond wijst de dove of slechthorende persoon op belangrijke geluiden zowel binnenshuis als buitenshuis, zoals bijvoorbeeld iemand die je roept, de bel die gaat, de wekker die afloopt, de telefoon die rinkelt, een sms die aankomt, … Meestal helpt de stichting om de hond mee op te leiden bij de dove of slechthorende persoon thuis. Doordat de baas de hond zelf grotendeels opleidt, ontstaat er een hechte band en hierdoor gebeurt de training veelal op maat. Signaalhondengebruikers hoeven hierdoor minder alert zijn en bewegen zich bijgevolg vrijer in en buiten huis omdat de hond hen komt verwittigen. Deze honden krijgen eveneens een grondige socialisatie.

Epilepsiehonden

Seizure respons dog

Personen met epilepsie hebben baat van een meldhond. Wanneer een epileptisch insult plaatsvindt, onderneemt de "seizure respons dog" (meldhond) onmiddellijk actie: een alarmknop indrukken, medicatie of de telefoon brengen, de persoon wakker maken, … Gevaarlijke situaties vermijdt de hond eveneens zoals veilig oversteken, voldoende afstand houden bij afgronden, …

Seizure alert dog

Het is haast onmogelijk een hond te trainen op het aanvoelen van een nakende epilepsieaanval. Sommige honden voorkomen echter een aanval en verwittigen het baasje omdat ze dit reeds instinctmatig aanvoelen. Dergelijke honden krijgen dan een verdere training zodat de instructeur het reeds aanwezige talent aanscherpt. Mogelijk leren deze honden in de opleiding om eveneens een een herkenbaar signaal te geven.

Sociale honden

Buddyhonden

Buddyhonden - ook wel therapiehonden of sociale honden genoemd - zijn perfect gehoorzaam, hebben een prima gezondheid en door hun onberispelijk sociaal en stabiel gedrag vervullen ze een belangrijke sociale functie. Zo zijn geregeld sociale honden terug te vinden in een woonzorgcentrum, maar ook op een palliatieve eenheid, in een psychiatrische instelling, bij een rolstoelgebruiker, … Een buddyhond bevordert de integratie, het sociaal contact, het zelfvertrouwen en het verantwoordelijkheidsgevoel. Eigenaars van een sociale hond krijgen daarnaast steun, structuur, plezier en vertrouwen. Soms gebruikt de school hiervoor vroegtijdig afgekeurde hulp- en blindengeleidehonden.

Psychiatrie ondersteunende honden

Sommige mensen hebben last van een posttraumatische stressstoornis (PTSS: soort angststoornis, waarbij een extreem emotionele reactie plaatsvindt op een enge gebeurtenis). Zij maken aanspraak op een speciaal voor hen opgeleide PTSS-hond. Met deze hond krijgen mensen meer vrijheid en troost, en voelen ze zich veiliger en rustiger. De hond wekt eveneens de baas wanneer hij in een nachtmerrie belandt is. Er zijn zelfs assistentiehonden die helpen bij angsten, persoonlijkheidsstoornissen enzovoort.

Andere honden

Honden zijn eveneens in staat om suikerziekte, kanker, de ziekte van Alzheimer (vorm van dementie met uiteindelijk ernstig geheugenverlies), … te detecteren. Dit staat echter nog in de kinderschoenen. Diabeteshonden komen wel meer en meer in beeld. Sommige honden hebben letterlijk een "goede neus" voor deze problemen en krijgen een aparte training op het signaleren van suikerproblemen. Als de bloedsuikerspiegel niet goed is, komt een acetonachtige geur in de adem waarop de hond leert te reageren bijvoorbeeld door een rondje te draaien voor het bed, een korte blaf te geven voor de rolstoel of hulp te gaan halen bij een andere persoon wanneer er geen reactie komt. Sommige honden verdragen daardoor niet goed de geuren die rondhangen in een verfwinkel vanwege de sterke acetonlucht aldaar. Verder startten VU Medisch Centrum en KNGF Geleidehonden eind 2013 een experiment op om darmkanker vroegtijdig op te sporen met behulp van zogenaamde detectiehonden.

Scholen van assistentiehonden

België

In België leiden scholen die aangesloten zijn bij de Belgian Assistance Dog Federation (BADF), assistentiehonden op. Via de link kom je meer te weten welke school welk type honden opleid.

Nederland

Blindengeleidehonden
Er zijn zes geleidehondenscholen voor blinden. Zij leiden allen blindengeleidehonden op, maar sommige scholen leiden daarnaast combinatiehonden op voor bijvoorbeeld doofblinde of rolstoelgebonden geleidehondgebruikers.
  • Ans Lábee
  • DCN Geleidehonden
  • Herman Jansen
  • KNGF Geleidehonden
  • Martin Gaus Geleide- en Hulphondenschool
  • Stichting BultersMekke: BultersMekke leidt diverse assistentiehonden op, waaronder blindengeleidehonden. Ook de instructeur(s) van deze school werken intensief samen met de eigenaar van de hond. De hond /puppy in opleiding verblijft niet in een gastgezin maar woont indien dit mogelijk is bij zijn eigenaar en vandaaruit gaat hun traject beginnen. Is een deel van de opleiding niet mogelijk, dan verblijft de hond (zolang als nodig) bij de instructeur en houdt de school zoveel als mogelijk via huisbezoeken contact met de hond in opleiding en blijft de eigenaar zoveel als mogelijk betrokken bij de opleiding. BultersMekke kijkt goed naar de individuele wensen en mogelijkheden waarbij de basisvaardigheden van goed opgeleide blindengeleidehonden behoren tot de standaardeisen.

Andere assistentiehonden
Andere hondenscholen die hulp-, epilepsie-, PTSS-, veteranen-, diabetes- en autismehonden opleiden zijn:
  • Canine Company
  • De Click
  • Hulphonden voor Autisme
  • Hulphondenschool Herman Jansen
  • Hulphondenschool Martin Gaus
  • Kibō medical detection dogs (gespecialiseerd in de PTSS hulphond, de diabeteshulphond en de ASS hulphond)
  • KNGF Geleidehonden
  • Martin Gaus Geleide- en Hulphondenschool
  • Stichting Assistentiehond
  • Stichting Boris
  • Stichting BultersMekke
  • Stichting De hond kan de was doen
  • Stichting Hero
  • Stichting Hulphond
  • Stichting MissionPuppy Nederland
  • Stichting Saac
  • Vom Falorie

Deze werken afwisselend wel of niet met een pleeggezin, teamtraining, met een eigen hond van de gebruiker, ... Vaak bekijkt en bepaalt de instructeur individueel wat haalbaar en wenselijk is.

Assistentiehonden spelen een belangrijke rol voor mensen met een handicap, aandoening of stoornis.

Lees verder

© 2014 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De wereld van KNGF GeleidehondenDe wereld van KNGF GeleidehondenEllen Greve is directeur van de stichting KNGF Geleidehonden in Amstelveen. De school is expert op het gebied van hond e…
Geleidehond: Contact met groep gebruikers assistentiehondenGeleidehond: Contact met groep gebruikers assistentiehondenHeel wat mensen zijn betrokken bij de aflevering van een blindengeleidehond. De hond komt ter wereld in een fokgastgezin…
Kostenplaatje blindengeleidehonden in VlaanderenKostenplaatje blindengeleidehonden in VlaanderenDat een geleidehond figuurlijk kostbaar is, is door iedereen wel geweten. Hij zorgt namelijk voor de veiligheid, zelfsta…
Misverstanden rond blindengeleidehondenMisverstanden rond blindengeleidehondenBlindengeleidehonden bieden aan blinde en slechtziende personen een enorme meerwaarde. Deze honden ontwijken obstakels (…

Puppypleeggezin voor een toekomstige blindengeleidehondPuppypleeggezin voor een toekomstige blindengeleidehondEen blindengeleidehond wordt niet "zomaar" als geleidehond geboren. De start van een blindengeleidehond in spé begint me…
Matching: de juiste blindengeleidehond voor de juiste baasMatching: de juiste blindengeleidehond voor de juiste baasIn het straatbeeld zie je wel eens een blindengeleidehond met diens blinde of slechtziende baasje rondlopen. Deze honden…
Bronnen en referenties
  • http://www.hachiko.org/nl/assistentiehond.html
  • http://www.stichtingsignaalhond.nl
  • http://www.geleidehond.nl
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 30-08-2019
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.