Mensaap: De Bonobo

Iedereen kent de chimpansee, de gorilla en de oerang utan, maar de bonobo is veel minder bekend. Toch is ook de bonobo een mensaap. De onbekendheid van de bonobo is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat het dier maar in een zeer beperkt gebied voorkomt en weinig dierentuinen bonobo’s onder hun bewoners tellen.

Congo

De bonobo of Panis Paniscus (Pigmee Chimpansee) komt alleen voor aan de linkeroever van de Congo oever in een klein gebied. Ze leven in het gebied waar ook de pygmeeën leven en vandaar hun naam ‘pigmee chimpansees’. Dit heeft niets met hun grootte te maken, maar alleen met de nabijheid van de pygmeeën. In het wild is het extreem moeilijk om bonobo’s te zien, omdat ze zich ver van mensen houden. Ze werden pas in 1926 officieel ontdekt en vastgelegd als aparte soort. Dit in tegenstelling tot de drie andere mensapen, die al drie eeuwen lang bekend waren bij wetenschappers. Chimpansees en Bonobo’s staan genetisch gezien het dichtst bij de mens, dichter dan de gorilla en de oerang utan.

Uiterlijk

De mannetjes van de bonobo’s bereiken een gemiddeld gewicht van zo’n 40kg, vrouwtjes wegen meestal rond de 35 kg. In tegenstelling tot andere mensapen hebben de bonobo’s lange benen. Hun gezichten zijn platter en meer open dan die van de chimpansee. De bonobo-baby’s worden klein geboren en ontwikkelen zich trager dan die van de andere mensapen. De manier waarop bonobo’s zich bewegen doet zeer menselijk aan. Ze lopen vaak op hun achterbenen en staan dan zeer rechtop. Het hoofdhaar van de bonobo valt in een scheiding uiteen. Het meest opvallende aan de bonobo is echter zijn manier van communiceren en gedrag. Ze gebruiken gezichtsuitdrukkingen en gebaren die zeer op die van mensen lijken.

Sociale Interactie

Bonobo’s leven in vrij grote groepen, die soms wel uit zo’n honderd apen bestaan. De bonobo’s worden gedomineerd door de wijfjes, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de chimpansees. Hun manier van communicatie lijkt zeer complex te zijn, maar omdat het bestuderen van de bonobo’s vrijwel onmogelijk is weet men hier tot dit moment weinig van af. De apen maken gebruik van seksualiteit om onenigheid op te lossen. In tegenstelling tot andere apen komt geweld vrij weinig voor bij de bonobo’s. Wel zijn ze luidruchtig. Soms komen grote groepen van zo’n twee-of driehonderd apen bij elkaar en ze lijken dan druk bezig met het uitwisselen van nieuwtjes. Ze maken een herrie vanjewelste.

Bedreigde Diersoort

Het aantal bonobo’s loopt snel terug voor zover onderzoeken dat uitwijzen. Tot voor kort leefden mens en bonobo relatief vreedzaam naast elkaar. Voor de pygmeeën in het gebied rustte er een taboe op het eten van bonobo’s, maar oorlog en onrust hebben er voor gezorgd dat men zich niet langer aan dat taboe houdt. Onderzoekers vrezen dat als de trend zich voort zet zoals het nu gaat, dat de dieren binnen zeer korte tijd zullen uitsterven. De onzekere politieke situatie in Congo maakt het vrijwel onmogelijk om de dieren goed te observeren.

Bonobo's in Gevangenschap

De diersoort wordt slechts weinig in dierentuinen gevonden en vanwege het kleine aantal bonobo’s in gevangenschap (zo’n 140 stuks) is het moeilijk om voor voortplanting te zorgen. De genetische poel van gevangen bonobo’s is simpelweg zeer klein.