Communiceren met paarden via lichaamstaal

Als je wil communiceren met je paard is het krachtigste en belangrijkste instrument dat je hebt je lichaam. Je moet je lichaam goed gebruiken bij het rijden, maar ook zeker bij het werk op de grond. Je kan meer bereiken met alleen je lichaam dan je misschien denkt…

Communiceren met je lichaam

Lichaamstaal is min of meer universeel. Diersoorten zoals paard, hond en mens begrijpen elkaar. Denk er maar eens aan dat een hond prima weet hoe hij een paard moet opjagen en als het paard de oren in de nek legt en uithaalt de hond ook zo weet dat hij snel weg moet komen. Natuurlijk is er verschil, een hond is een roofdier en de eerste reactie zal jagen zijn, een paard is een vluchtdier en zal eerder vluchten. De rollen zijn goed verdeeld.

Lichaamstaal is ook iets instinctiefs, een dier zal het niet hoeven leren. Als de leidmerrie in de kudde ook maar één stap richting de achterhand van een paard lager in de rangorde zet, zal dat paard meteen aan de kant gaan, daar hoeft hij niet over na te denken. Voor ons mensen is het een ander verhaal. Natuurlijk gebruiken wij in het dagelijks leven ook veel lichaamstaal, maar van mens tot paard zijn we dat eigenlijk verleerd. Een bekende situatie: je wil je paard ophalen uit de wei, deze loopt weg. Vaak wordt dit veroorzaakt doordat je in een rechte lijn op de paard afloopt en daarbij niet in de gaten houdt of je hem wel of niet opjaagt of wegstuurt met je lichaam. Dat is meteen een belangrijk punt, het paard wegsturen en remmen met je lichaam.

Wegsturen en remmen, volg- en drijfpunten

Paarden reageren allemaal ongeveer hetzelfde op lichaamstaal, omdat ze allemaal ongeveer hetzelfde gebouwd zijn. Ze zoeken allemaal een manier om druk die op hem afkomt te verminderen. Dit kan je gebruiken als je het paard wil wegdrijven of remmen, of hem naar je toe laten komen. Je hoeft alleen je lichaam te gebruiken.

Het maakt een groot verschil aan welke kant of in welke zone van het paard je staat als je deze op je wilt laten reageren. Sta je schuin achter de achterhand van het paard, en richt je daar je energie op (dat wil zeggen je eigen zwaartepunt en bekken naar de achterhand richten), zal je het paard van je wegsturen. Hoe meer je achter het paard gaat staan of lopen, hoe meer je wegdrijft en het paard voorwaarts laat gaan. De andere kant op werkt het ook: hoe meer je richting de voorhand en het hoofd gaat staan en je energie daar op richt, hoe meer je de voorhand zal wegsturen en een remmende werking zal hebben. Ga je recht vóór je paard staan en beweeg je richting zijn hoofd, dan zal het paard proberen de druk die op hem afkomt te verminderen door achterwaarts te gaan. Zorg bij het achterwaarts gaan wel dat je je energie richt op de borst, niet op het hoofd en hem niet direct in de ogen aankijkt. Doe je dit wel, dan maak je een dreigende indruk, de mens is immers een roofdier dat in de natuur een gevaar zal opleveren als je recht voor het paard gaat staan.

Wil je dit wegsturen en remmen oefenen, ga je paard dan eens longeren zonder lijn en zweep. Gebruik je lichaam op hem harder en zachter te laten gaan, van hand te laten veranderen en naar je toe te halen. Dit is ook goed voor de vertrouwensband tussen jou en je paard. Het paard zal moeten focussen op jou, moeten luisteren naar jou in plaats van naar de hulpmiddelen en werktuigen tussen jullie in.

Loop je schuinvoor de voorhand of voor het hoofd zal het paard je volgen, mits deze jou ziet als leider. Wil je het paard verschillende kanten op laten lopen (=drijven), ga dan achter of schuinachter hem lopen. Sturen kan je doen door meer links- of rechtsachter te gaan lopen. Wil je het paard in een bochtje naar links drijven, ga dan meer rechtsachter hem lopen en vise versa.

Onthoud: Zoals hierboven gezegd reageren alle paarden min of meer hetzelfde op lichaamstaal. Maar geen enkel paard is hetzelfde, de hoeveelheid druk en energie die nodig is een paard te laten bewegen zal wel verschillen. Het ene paard is heel gevoelig voor jouw lichaamstaal en zal al versnellen als je alleen naar zijn achterhand kijkt. Een ander paard zal heel veel aanmoediging en meer beweging en energie nodig hebben. Hou hier rekening mee. Geef telkens net genoeg druk en aanmoediging, dus net genoeg om het gewenste effect te krijgen, maar nog niet genoeg om het paard op te jagen of stress te bezorgen.

Wat als mijn paard tegenwerkt?

Loopt je paard zonder halstertouw niet achter je aan? Draait hij steeds van je weg of juist naar je toe? Is zijn aandacht eerder op de paarden aan de overkant in plaats van bij jou? In die gevallen geef je óf de verkeerde signalen, stel je de verkeerde vragen óf ziet je paard jou (nog!) niet als leider. Een paard dat jou nog niet als leider ziet zal zich niet laten sturen, maar wordt eerder wantrouwig en draait naar je toe. Hij ziet het nog niet als een goed idee jou te volgen, en hij zal zich niet op jou focussen. Hij zal zich pas op jou focussen, jou volgen en zich door jou laten wegdrijven als hij genoeg vertrouwen in je heeft. Lukt dit alles nog niet, ga dan terug naar de basis! Vertrouwensoefeningnen, grondwerk, leidoefeningen, Natural Horsemanship. Ga hier niet zelf meer prutsen, maar vraag hulp aan een professional als het niet lukt, voordat je verwarring veroorzaakt bij jou en je paard. Het is ook niet gek als dit alles niet in één keer lukt, het is een proces van een vertrouwensband krijgen en daarmee verder werken. Als je geduld hebt, positief en verstandig blijft zal je uiteindelijk bereiken waar iedere paardeneigenaar van droomt: vertrouwen, harmonie, goede communicatie en uiteindelijk vriendschap met jou paard.