De kenmerken van zoogdieren

De groep in het dierenrijk waar de mens de meeste affiniteit mee heeft, is die van de zoogdieren. We behoren zelf tot deze groep en ook veel huisdieren zoals honden, katten, konijnen en hamsters worden ingedeeld bij de zoogdieren. Er zijn meerdere kenmerken op te noemen om te verklaren waarom een dier tot de zoogdieren behoort. Binnen deze diergroep zijn er echter ook veel verschillen te ontdekken: vergelijk maar eens een spitsmuis van 40 millimeter lang met een blauwe vinvis van 30 meter...

Drachtigheid

Vrijwel alle zoogdieren zijn levendbarend. Het vogelbekdier en de mierenegel zijn uitzonderingen: zij leggen eieren. Echter, hun jongen worden wel met melk gevoed. De meeste levendbarende zoogdieren zijn placentadieren. De jongen blijven een zekere tijd in het moederlichaam. Via het placenta krijgen ze zuurstof en voedingsstoffen, terwijl het moederlijk bloed niet in contact komt met het bloed van het jong. Tussen de zoogdiersoorten zijn er enorme verschillen qua draagtijd. Een buidelmuis heeft bijvoorbeeld een draagtijd van slechts elf dagen, terwijl een Afrikaanse olifant haar jong ongeveer 22 maanden in haar baarmoeder heeft.

Geboorte

Bij de geboorte zijn niet alle jonge zoogdieren even ver ontwikkeld. Zo worden ratten en muizen blind en naakt ter wereld gebracht. Ze hebben de eerste weken verzorging van de moeder nodig. Katten en andere carnivoren worden ook met gesloten ogen geboren, maar ze zijn al wel behaard. Hoefdierjongen moeten kort na de geboorte al met hun moeder en de kudde mee kunnen lopen. Zoogdieren zonder een placenta zijn de buideldieren. De jongen worden erg onontwikkeld geboren en maken een verdere ontwikkeling door in de buidel bij hun moeder. In die huidplooi komen ook de tepels. De grootte van de worp varieert bij zoogdieren van één (mensapen, olifanten, walvissen) tot negentien (sommige buideldieren).

Het gebit

Het (soort) voedsel van zoogdieren wordt eigenlijk bepaald door het gebit. In principe zijn er 44 gebitselementen: in elke kaak 6 snijtanden, 2 hoektanden, 8 valse kiezen en 6 ware kiezen. Enkele soorten tandwalvissen hebben zelfs nog meer tanden, maar bij de meeste zoogdieren zijn er in de loop van de evolutie elementen verloren gegaan. Zo hebben knaagdieren nog tussen de 16 en 22 tanden, terwijl katten en honden het met respectievelijk 30 en 42 moeten stellen. Bij carnivoren zijn de hoektanden scherp en de kiezen worden knipkiezen genoemd (ze knippen als het ware het vlees). Plantenetende dieren, herbivoren, hebben daarentegen kiezen met plooien om het voedsel goed te kunnen malen. Knaagdieren en en grazende dieren hebben geen hoektanden. Alleseters, ook wel omnivoren genoemd, hebben knobbelkiezen om het voedsel goed te kunnen kauwen. Dit gebit is volledig, evenals dat van de carnivoren.

Woongebieden

Zoogdieren komen vrijwel overal op de wereld voor. In de poolgebieden en hoog in de bergen kunnen ze leven, omdat ze warmbloedig zijn en bovendien bescherming hebben door hun vacht. Ook in woestijnen en tropische regenwouden komen ze voor. Niet alle zoogdieren zijn landdieren die op vier poten lopen. Zo zijn bij walvisachtigen ledematen en lichaam aangepast aan het leven in het water. Vleermuizen bezitten een vlieghuid.

Extra informatie

  • Zoogdieren worden ingedeeld in ruim 5500 soorten, meer dan 1250 geslachten, ruim 150 families en bijna 30 ordes.
  • Alle zoogdieren hebben een gesloten bloedsomloop en een hart met twee kamers en twee boezems.
  • Alle zoogdieren hebben zeven halswervels.
© 2009 - 2024 Trabsoor, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gewervelde DierenGewervelde dieren (Vertebrata) zijn dieren met een inwendig skelet. Er zijn er op aarde meer dan 50.000 soorten van: op…
Het dierenrijk – gewervelde dieren ingedeeldHet dierenrijk – gewervelde dieren ingedeeldHet dierenrijk bestaat uit allerlei afdelingen, klassen en soorten. Dieren zijn ten eerste te verdelen in twee groepen:…
Het gebit van dierenNet als bij mensen is het gebit bij dieren ook een zeer belangrijk onderdeel van het lichaam. Ook zien we bij dieren ver…

Dr. Fager - ongeleid projectiel op de baan?Dr. Fager was het enige paard dat het presteerde om vier titels in één jaar (1968) te behalen. Hij was in dat jaar uitzo…
Count Fleet - ongeslagen in zijn derde levensjaarCount Fleet was een zeer succesvol renpaard dat het niet alleen fantastisch deed op de renbaan, maar ook fantastische na…
Trabsoor (7 artikelen)
Gepubliceerd: 07-01-2009
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Dieren
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.