De noordkaper 'Right whale'

De noordkaper is een walvis die in het engels ook wel ‘Right whale’ genoemd werd. Het was altijd een erg populaire walvissoort voor de walvisjacht, maar tegenwoordig is dit verboden. Wat is de noordkaper precies voor een walvissoort? Hoe ziet hij eruit en hoe zit het met de populatie van deze walvissoort?

Gegevens van de noordkaper

• Wetenschappelijke naam: Eubalaena glacialis
• Grootte van het mannetje: 14,9 tot 16,4 meter
• Grootte van het vrouwtje: 15,5 tot 18,3 meter
• Grootte van een pasgeborene: ongeveer 4,9 meter
• Komt voor in: Atlantische Oceaan en de Stille Oceaan
• Gewicht: gemiddeld 60 ton
• Bedreigde diersoort

Uiterlijk van de noordkaper

Een noordkaper is bijna helemaal zwart of grijs, met af en toe wat witte vlekken op de buik of de rug. Hij heeft op zijn kop allerlei vreemde plekken, die worden veroorzaakt door walvisluis. Deze plekken kunnen geel, oranje of roze lijken. Door deze vlekken – die bij iedere walvis uniek is – kunnen wetenschappers de dieren uit elkaar houden. De noordkaper kan niet met andere walvissoorten worden verward, omdat ze de enige soort zijn die erg breed zijn en geen rugvin hebben. Ook hun kop met aangroeisels is erg herkenbaar. De buikvin van de noordkaper is breed en heeft de vorm van een spatel.

Noordkaper en de walvisjacht

De noordkaper werd in het engels ook wel ‘Right whale’ genoemd, wat ‘echte walvis’ betekent. De reden daarvoor is omdat het een walvissoort is die goed te vangen is tijdens de walvisjacht. Dit omdat de walvis erg groot is én heel langzaam zwemt. Ook zinkt hij niet als hij geschoten is, waardoor de mensen heb dus gemakkelijker uit het water konden krijgen.

De walvisjacht gaat heel ver terug in de tijd: de Basken jaagden er al op, omdat ze makkelijk te vangen waren en olie leverden. Ook de lange baleinen en de dikke blubber kon goed worden gebruikt. Door de walvisjacht was de Noordkaper aan het eind van de negentiende eeuw al bijna uitgestorven. Hierdoor moest men ervoor zorgen dat er niet meer op ze gejaagd zou worden.

Nog steeds gaan er echter veel noordkapers dood door mensenhanden. Mensen zijn dan ook hun grootste vijand. Ze raken verstrengeld in vislijnen, of botsen tegen een schip aan. Ook de vervuiling van het water is een grote oorzaak van de vermindering van de populatie van deze dieren.

Populatie van de noordkaper

In het noorden is de populatie van de noordkaper het kleinst. Er zijn een paar honderd noordkapers, die – zo wijs onderzoek uit – allemaal afstammen van vijf vrouwtjes. Omdat de noordkapers zich niet snel voortplanten, wordt deze populatie alleen maar kleiner. Op het moment worden er in totaal maar vier of vijf jongen in een jaar geboren.

De populatie van de noordkaper is in het zuiden gelukkig wat groter. Daar leven er ongeveer drieduizend. Maar ook dat worden er steeds minder.

Paringstijd

Als een vrouwtje in de paringstijd is, lokt ze het mannetje en probeert ze ervoor te zorgen dat hij zich op zijn rug draait. Ze maken het de mannetjes erg moeilijk, want ze zoeken van allerlei richtingen toenadering. De mannetjes proberen het vrouwtje bij te blijven en wachten tot ze zich omdraait om even uit te rusten. Dan benadert het mannetje haar van achteren en probeert met haar te paren. Dit kan vaak uren duren, maar als het eindelijk zo ver is, zorgt het mannetje voor een grote lading sperma, die de sperma van andere mannetjes weg kan spoelen. Een vrouwtje paart tijdens de paringstijd met meerdere mannetjes en het is dus nooit zeker wie de vader is. Dit is ook niet van belang, aangezien de mannetjes zich niet over de kalven ontfermen.

Een vrouwtje kan maar eens in de drie á vier jaar een jong baren.

Het voedsel

Noordkapers eten voornamelijk roeipootkreeftjes en plankton. Dit eten zuigen de walvissen naar binnen met hun baleinen. Dat is een soort zeef. Rond de negentiende eeuw waren de baleinen erg populair. Er werd van alles mee gemaakt, zoals paraplu’s en medische apparatuur.

Lees verder

• De orka, Killer whale
• De grijze walvis