De drie onderdelen van een goed voermanagement voor paarden

Bij ons mensen is het al langer bekend dat een goede voeding essentieel is voor de gezondheid en prestatie. Het is immers de basis voor alle organen en cellen in het lichaam. Voor onze paarden is gezonde voeding net zo belangrijk. Elk paard is anders. Zo heeft een gezond paard andere behoeftes dan een ziek paard. Ook een recreatiepaard heeft hele andere behoeftes dan een paard dat in de grand prix rijdt. In de praktijk zijn er veel mensen die worstelen om een goed voermanagement samen te stellen. Er zijn ook veel verschillende voedingsmiddelen en veel verschillende meningen. Maar wat is nou het beste? De basis van een goed voermanagement bestaat uit drie essentiële onderdelen.

De drie basisonderdelen van een goed voermanagement

Een goed voermanagement heeft drie basisonderdelen: ruwvoer, krachtvoer en een supplement. Deze drie dienen gecombineerd te worden, omdat er geen enkel voedermiddel op de markt is dat de behoeftes van ieder paard dekt. Dit komt omdat er zoveel verschillen zijn tussen elk individu.

Ruwvoer

Het voermanagement dient voor het grootste deel te bestaan uit ruwvoer. Voorbeelden van ruwvoer zijn gras, hooi, kuil en luzerne. Ruwvoer is te herkennen aan zijn langstengelige en vezelrijke structuur. Het paard moet lang op deze vezels kauwen wat onder andere een positieve werking heeft op het gebit. Door het kauwen komt er speeksel vrij dat een bufferende werking heeft op de maag. Zonder deze buffering word de pH-waarde in de maag zodanig laag dat het voedsel niet goed verteerd kan worden. Verder heeft het ruwvoer een stimulerende werking op de darmen. Zonder deze stimulatie is er een grotere kans dat de darmen stil komen te liggen en het paard uiteindelijk overlijdt.

De verschillende ruwvoeders hebben allen hun eigen kwaliteiten en verschillen. Deze eigenschappen zorgen ervoor dat ze onderscheiden kunnen worden van elkaar en elk als los voedermiddel aangemerkt kan worden.

Gras

Goed gras is groen van kleur en heeft een zachte structuur. De samenstelling van de voedermiddelen in het gras is afhankelijk van het weer. In de lente is het gras rijker in suikers. Dit komt doordat de nachten nog koud zijn waardoor het suikerontwikkelingsproces continu bezig blijft. In de zomer zijn ook de nachten warmer. Hierdoor wordt het suikergehalte een stuk stabieler.

Hooi

Hooi is een ruwvoeder dat in vele stallen wordt aangeboden. Het is een langstengelig en droog ruwvoeder. Het paard wordt met hooi gestimuleerd om goed te kauwen, wat zoals eerder gezegd een goede invloed heeft op de maag. De voedingswaarden in het hooi zijn afhankelijk van de tijd wanneer het gesneden en verpakt wordt, van de plaats van de opslag en de duur van de opslag. Wanneer het hooi lang wordt blootgesteld aan de zon, of langer dan een half jaar bewaard wordt, zullen de voedingswaarden achteruit gaan omdat het hooi uitdroogt.

Kuil

Kuil is een andere ruwvoeder dat veel terug wordt gezien in de stallen. Kuil wordt vrij nat verpakt in plastic. Hierdoor gaat de vertering van het voedermiddel verder. Ook zorgt het plastic ervoor dat er meer water in de kuil blijft. Kuil behoudt door de manier van inpakken meer eiwitten, en is gemakkelijker en langer te bewaren. Door het plastic hebben de weersomstandigheden geen invloed op de kwaliteit van het kuil. Nadelen van kuil zijn dat het in de verpakking kan gaan schimmelen door de warmte. In water zitten geen voedingsstoffen. Doordat kuil meer water bevat zal er meer van gegeven moeten worden om voldoende voedingsstoffen te voeren.

Luzerne

Luzerne is zongedroogd, kunstmatig gedroogd en vaak gehakseld gras. Door de manier van drogen blijven de voedingswaarden constant. Het weer, de opslag en de duur van opslag heeft hierdoor geen invloed meer op de voedingswaarden. Luzerne is vrij droog en wordt vaak verpakt in plastic zakken. Voor een paard is het van belang om bijna continu te eten. Hierdoor wordt voorkomen dat de maag en darmen stil komen te liggen. Luzerne heeft hoge voedingswaarden waardoor er minder van het product gegeven hoeft te worden. Het is daarom ook aan te bevelen om luzerne te voeren in combinatie met een ander voedermiddel. Tegenwoordig zijn zulke mixen al verkrijgbaar op de markt.

Krachtvoer

Krachtvoer is verkrijgbaar in een muesli of een brok. In krachtvoer zijn verschillende voedermiddelen gemengd om de muesli of brok rijk aan voedingstoffen te maken. Het verschil zit dan ook in de samenstelling van het product.

Een voorbeeld van een verschil is dat er in krachtvoer voor pony’s vaak minder suikers zijn verwerkt dan in krachtvoer voor sportpaarden. Het lichaam zet suikers om in energie dat sportpaarden goed kunnen gebruiken tijdens de inspanning. Pony's worden veelal gebruikt als gezelschapspony's en hoeven hierdoor minder inspanning te leveren. Een overmaat aan suikers kan voor een pony ook leiden tot hoefbevangenheid. Een te hoog suikergehalte verstoort de stofwisseling van de pony. Door deze verstoring ontstaan er gifstoffen die zich ophopen in de hoeven. Door deze ophoping laat de hoefwand los wat voor veel pijn zorgt.

Een brok ontstaat door alle voedermiddelen te verpulveren en samen te persen tot een brok. Hierbij wordt vaak melasse toegevoegd om het te laten 'plakken'. Een muesli daarentegen is niet geperst. Muesli bestaan uit verschillende gemengde voedermiddelen die vaak gedroogd zijn voor de houdbaarheid van de voedingsstoffen. Het voordeel van een muesli is dat de paarden langer moeten kauwen en daardoor meer speeksel ontstaat. Dit heeft weer een positieve werking op het verteringsstelsel. De brok en muesli kunnen prima gecombineerd worden in één voerbeurt. Het belangrijkste is dat het voermanagement de onderhoudsbehoefte van het paard dekt.

Supplementen

Zoals eerder besproken is er geen enkel voedermiddel compleet geschikt voor een individueel paard. Wanneer er nog tekorten zijn, of het paard heeft tijdens ziekte een extra steuntje nodig, zijn er voldoende supplementen op de markt om het paard te ondersteunen. Er zijn supplementen die dagelijks gegeven kunnen worden, en er zijn supplementen waarbij het beter is om deze enkel te gebruiken wanneer het paard tijdelijk een extra steuntje nodig heeft, bijvoorbeeld bij verkoudheid.

Wanneer een paard te lang en/of te veel van een bepaald voedingsstof toegediend krijgt, kan er intoxicatie (vergiftiging) optreden. Hierdoor zal het paard niet verbeteren, maar zal de gezondheid en prestatie verslechteren. Ook kan een overmaat of tekort aan een voedingsstof leiden tot een verminderde opname van een andere voedingsstof. Een voorbeeld hiervan is de calcium-fosforverhouding. Zowel calcium als fosfor zorgen voor een stevig skelet en goedwerkende spieren. Deze twee voedingsstoffen werken nauw samen met elkaar. Wanneer een paard meer calcium dan fosfor binnen krijgt door de voeding, kan een paard blessures oplopen zoals kreupelheid, botbreuken en verminderde prestaties. Bij een goede verhouding dient een paard net zoveel calcium als fosfor binnen te krijgen.

Meten is weten

Een goed gebalanceerd voermanagement is erg belangrijk. Het berekenen van de onderhoudsbehoefte en het ontwikkelen van een goed en uitgebalanceerd rantsoen is niet eenvoudig. Tegenwoordig zijn er meerdere diensten waarbij je de berekening kan laten uitvoeren. Een goede berekening ondersteunt de gezondheid en de prestatie van het paard.