Hoe verzorg je kikkervisjes/kikkerdril?

Kikkers zijn zeer veel voorkomende amfibieën in Nederland. In het voorjaar is dan ook vaak kikkerdril te vinden in sloten en vijvers. Het is vrij eenvoudig om de zorg voor het kikker dril op je te nemen en een comfortabele omgeving te creëren voor de kikkervisjes. Voor kinderen is het tevens een mooi moment om de kennis te maken met de alledaagse natuur. Er zijn verschillend tips een aanwijzing voor de verzorging van het kikkerdril en de kikkervisjes.

Algemeen verzorgingsadvies

Het is van belang dat er niet ongecontroleerd kikkerdril uit de sloten en natuurgebieden gevist wordt. In het belang van de kikkers en de natuur moet het "opvoeden" van de kikkers niet gezien worden als enkel een leuk experiment. Begin hier alleen aan met als doel de kikker ook daadwerkelijk gezond te laten opgroeien en ze vervolgens op het juiste moment weer in de natuur uit te zetten. Neem bij voorkeur kikkerdril dat op een plek ligt waar het een kleinere overlevingskans heeft zoals: een vijver met vissen of een sloot met veel eenden en/of ganzen. Zo heb je minder invloed op de populatie van de kikker in de omgeving.

Fase 1: Kikkerdril

Kikkerdril is het eerste stadium van de levenscyclus van de kikker. In de natuur leggen de vrouwtjes bij voorkeur de eitjes in een afgesloten sloot of plas waar geen vissen of anderen water dieren in leven. Kikkerdril is namelijk een voedsel bron voor vogels, vissen, salamanders en andere kikkers. Kikkerdril kan goed gedijen in normaal vijverwater, maar ook in vijverwater op kamertemperatuur. Het kikkerdril hoeft niet gevoerd te worden. Net als bij een kippenei heeft het jong in deze fase nog voldoende aan de voedingstoffen in het ei zelf. Wanneer kikkerdril gevangen wordt zorg er dan voor dat het voldoende water heeft om in rond te dobberen. Gebruikt bij voorkeur een glazen vaas of pot waarin het kikkerdril één vijfde van de inhoud opvult. Plaats deze niet in de volle zon, daardoor kan de temperatuur te veel stijgen. Vul de pot of vaas altijd met vijverwater van waaruit het kikkerdril afkomstig is. Gewoon kraanwater bevat niet de juiste voedingstoffen en mineralen, en kan tevens te veel kalk of zelfs chloor bevatten waar het kikkerdril niet tegen kan. Dit laatste geldt ook voor de verdere fases in de ontwikkeling van de kikkers.

Fase 2: Kikkervisjes

Veel van de tips voor kikkerdril gelden ook voor de kikkervisjes. Zo moet het water ververst worden met het oorspronkelijke vijver- of slootwater en kan het niet aangevuld worden met kraanwater. De temperatuur en de hoeveelheid zonlicht kunnen hetzelfde blijven. Let wel op dat er voldoende ruimte is voor alle kikkervisjes, gebruik bij voorkeur een klein aquariumbakje. Leg een bodem van grind en voeg 1 à 2 planten toe. De planten zorgen voor zuurstof in het water en schuilplaatsen voor de kikkervisjes. Let op dat de planten voldoende licht krijgen zodat ze voldoende zuurstof produceren. Wanneer de eerste kikkervisjes zijn uitgekomen zullen er waarschijnlijk een aantal eitjes overblijven en niet verder ontwikkelen. Haal deze niet direct weg, de wel uitgekomen kikkervisjes eten dit op en hebben zo een goede eerste voedingsbron, dit geldt ook voor dode kikkervisjes. Echter, wanneer het aantal doden diertjes groter wordt dan is het verstandig ze er wel uit te halen in verband met ziekten en infecties. Vervest daarna nog eens extra het water.

De kikkervisjes hebben in het begin van deze levensfase nog uitwendige kieuwen en eten voornamelijk micro-organismen en eencellige diertjes. Wanneer het water 2 tot 3 keer per week gedeeltelijk ververst wordt met vijver- of slootwater is bijvoeren niet nodig. Na verloop van tijd ontwikkelen zich de inwendige kieuwen en groeien de kikkervisjes sterk. Op dit moment zal er veel ontlasting op de bodem liggen, dit is in principe geen probleem, maar net als bij de dode diertjes is het verstandig dit gedeeltelijk weg te vissen wanneer de concentratie blijft toenemen en de filtrerende werking van de planten niet voldoende blijkt. Wanneer de kikkervisjes verder groeien kan er bijgevoerd worden waardoor ze nog sneller zullen groeien. Dit kan met rode muggen larven en ander levend voer dat verkrijgbaar is in een dierenwinkel. Ook kun je er voor kiezen zelf watervlooien of muggenlarven te vangen of te kweken. Echter nog makkelijker is het voeren met vissenvlokken of -tabletten. Deze volstaan met name wanneer de kikkervisjes aanzienlijk gegroeid zijn. Deze fase van de metamorfose kan van een aantal weken tot twee maanden duren afhankelijk van de temperatuur, het zuurstof gehalte en de voeding.

Fase 3: Ontwikkeling tot kleine kikker

Op een gegeven moment zullen kleine achterpootjes zichtbaar worden bij het achterlijfje. De voeding blijft voor nu nog hetzelfde en hoeft niet veranderd te worden. De kikkervisje zullen steeds meer op een klein kikkertje gaan lijken, vooral wanneer zich ook de voorpootjes ontwikkelen. Let op dat dit proces snel kan gaan. Het is de bedoeling dat de kikkervisjes/kikkertjes nu in een aquariumbakje geplaatst worden, waarin ze ook het water uit kunnen kruipen. Anders bestaat er de kans dat ze verdrinken, omdat op dit moment het ademhalen via de kieuwen overgaat op ademhaling via de huid. Leg bijvoorbeeld een grote steen in het water die half boven het oppervlak uitsteekt. Let op dat het aquariumbakje goede toegang geeft tot frisse lucht en tevens de kikkertjes kan binnenhouden wanneer ze het water uit klimmen. Onderschat het klimvermogen van de kikkertjes niet!

Ondanks dat dit een leuk moment is van de metamorfose is dit ook een goed moment om de kikkertjes uit te zetten. Het doorgaan met de verzorging is niet onmogelijk maar de kikkertjes verlangen nu naar levend voer en hebben een goed afgesloten verblijf nodig waarin ze vrijuit kunnen rond springen. Uitzetten kan prima in de oorspronkelijke vijver of sloot. Let wel op dat er voldoende schuilplekken en oevers zijn, want ook op dit moment zijn ze nog zeer geliefd bij vissen en vogels. Veel succes en plezier bij het volgen van de metamorfose, van kikkerdril tot kikker!