Liturgisch bloemschikken

Bij het liturgisch bloemschikken wordt de essentie van een Bijbeltekst weergegeven door bewust gebruik te maken van christelijke kleurensymboliek, bepaalde bloemen, vormen en materialen. Deze manier van bloemschikken is een waardevolle toevoeging aan de liturgie. Als je meer weet over de achtergrond is het zeer inspirerend om naar te kijken of om simpelweg van te genieten.

Bloemen in de kerk

Bloemen hebben in de kerk lange tijd een rol gespeeld om het Evangelie te vertellen. Al in de Middeleeuwen was het een gewoonte om tijdens naamdagen van heiligen, bloemen in de kerk te zetten. Veel volksnamen van bloemen en planten die in de periode van de naamdag van een bepaalde heilige bloeiden, kregen dan ook een naam die verwees naar de betreffende heilige. De laatste jaren komt er weer meer aandacht voor de mogelijkheid om met bloemen een gelovige boodschap door te geven.

Liturgisch bloemschikken: liefde en creativiteit

Als je zelf graag bezig bent met liturgisch bloemschikken, is het eerste wat je nodig hebt een grote liefde voor de natuur, voor alles wat groeit en bloeit. Daarnaast vraagt het natuurlijk enige creativiteit om met de natuurlijke materialen een compositie te kunnen maken. Je gebruikt hiervoor bloemen, blad en ander groen materiaal, maar ook allerlei decoratiematerialen, zoals schalen, stoffen, kaarsen enz. Het geheel wat hieruit ontstaan, noemen we een compositie. In ons leven zijn we eigenlijk altijd bezig met componeren. Denk maar aan de inrichting van je huis, het dekken van de tafel, enz.

Om een goede compositie te maken let je op:

• Kleur
• Vorm
• Lijn

Liturgische kleuren bij bloemschikken

Zonder licht zou er geen kleur zijn. Daarom is het erg belangrijk dat een bloemstuk goed belicht wordt. Je kunt werken met contrastkleuren zoals rood-groen, oranje-violet, maar ook kun je werken in harmonie van kleur, zoals paars-roze en oranje-geel. In een grote ruimte is het aan te bevelen om in één kleur te werken, omdat anders de kleurvakken wegvallen.

Vorm bij bloemschikken

De vorm wordt bepaald door het soort bloem dat we gebruiken. Bloemen zijn meestal te karakteriseren in vierkanten, driehoeken en cirkels. Zorg dat je in een bloemstuk gelijke vormen bij elkaar zet. Dit geeft een zekere rust in het geheel.

Lijn bij bloemschikken

Lijnen geven aan het geheel een eigen vorm. De lijnen bepalen veelal de ruimte. Je kunt ze creëren met stengels, bakken en grassen.

Betekenis van bloemen en kleuren in de kerk

In de kerk maak je gebruik van de expressie die van bloemen uitgaat, de betekenis van bloemen, zoals bijvoorbeeld:

• Lentebloemen – nieuw leven
• Vruchten en herfstbloemen – rijpheid

En daarnaast wordt in de kerk rekening gehouden met de liturgische kleuren van het kerkelijk jaar:

• Advent – paars
• Derde zondag advent – roze
• 1e Kerstdag – wit
• 2e Kerstdag – wit of rood
• Epifanie (verschijning) – wit
• Doop van de Heer – wit
• Tussen Epifanie en 40-dagentijd – groen
• 40-dagentijd – paars
• 4e zondag 40-dagentijd – roze
• Palmzondag – rood of paars
• Witte Donderdag – wit
• Goede Vrijdag – paars of zwart, soms rood
• Paaszaterdag – kleurverandering naar wit
• Pasen – wit
• Paastijd – wit
• Hemelvaart – wit
• Pinksteren – rood
• Tussen Pinksteren en Advent – groen
• Huwelijk – wit of rood
• Uitvaartdienst – paars, wit of groen

Naast kleuren kunnen we binnen de kerk ook diverse kerkelijke symbolen gebruiken zoals:

• Het kruis – geloof
• Het hart – liefde
• Het anker – hoop

Symboliek van bloemen

Wat bloemen uitdrukken is vaak een persoonlijke ervaring. Toch zijn er symbolische betekenissen die iedereen aanspreken, zoals bijvoorbeeld rode rozen voor liefde staan. Een symbolisch bloemstuk zal vaak om een toelichting vragen, maar kan hiermee een diepe indruk achterlaten waar veel mensen door getroost kunnen worden. Op deze manier werkt het bloemstuk positief mee aan de opbouw van de gemeenschap.

Symmetrische of asymmetrische bloemencompositie

De bloemencompositie kan gemaakt worden in een symmetrische vorm (rond, driehoek) of een asymmetrische vorm (los, open). In een grote ruimte komt een asymmetrische vorm beter tot zijn recht dan een symmetrische. Een symmetrische compositie is mooi, maar moet zeer groot gemaakt worden om in een kerk niet weg te vallen.

OvMeer expressie voor een bloemstuk

Door gebruik te maken van lijnen en bakken kan meer expressie worden gegeven aan het bloemstuk. Zo kunnen bijvoorbeeld opgaande lijnen aanbidding of lofprijzing weergeven, neergaande lijnen staan meer voor nederigheid, ontferming en bescherming.
Door gebruik te maken verschillende ondergronden worden de expressiemogelijkheden erg groot. De bloemen kunnen gegroepeerd worden, bijvoorbeeld:

• Grote overheersende bloemen die staan voor driekoningen
• Kleine dienende bloemen die staan voor kinderen.

Oase gebruiken

Bij het maken van de bloemstukken is het goed om oase te gebruiken die is ondergedompeld in Chrysalwater, zodat de bloemen langer staan. Oase moet droog bewaard worden. Als het eenmaal nat is geweest, dan nat en schoon houden. Ingedroogde oase neemt nooit meer goed water op.

Lengteverhouding bloemen/vaas

Kippengaas is erg goed te gebruiken voor het maken van een groot bloemstuk. Je vormt een netwerk en steekt de bloemstelen erdoorheen. Let er hierbij op dat men in de kerk tegen de bloemen aankijkt en niet erbovenop. Dit heeft invloed op hoe de verhouding tussen bloemen en vaas moet zijn. De gouden regel is dat de bloemen 1,5 keer langer moeten zijn dan de vaas. Een vaas van 15 cm hoogte vraagt dus om bloemen die er 22,5 cm bovenuit komen, dus bloemen van minstens 40 cm lengte (de rest verdwijnt in de vaas. Als de vaas ver boven gezichtshoogte staat, moeten de bloemen nog langer zijn.