Gewoon varkensgras of Polygonum aviculare

Varkensgras is een sterke eenjarige plant die groeit langs de kant van de weg. De meeste mensen zien varkensgras als onkruid, toch heeft deze plant ook medicinale krachten.

De plant

Ander benamingen voor gewoon varkensgras zijn: Varkensgras, Zwijngras, Vogelduizendknoop en Knoopgras. In het Engels: Knotgrass, Prostrate Knotweed, Doorweed, Knot Grass, Birdgrass, Yard Knotweed. In het Duits: Vogel-Knöterich. In het Fries: Bargegers.

Polygonum komt uit het Oud Grieks, poly betekend “veel” en gonu betekend “knie”. Wat slaat op de vele knopen op de stengel, die ook wel knieën genoemd worden. Aviculare betekent “van de vogeltjes”. Varkensgras behoort niet tot de grassen. Gewoon varkensgras of Polygonum aviculare is een kruidachtige, eenjarige, wilde plant afkomstig uit de duizendknoopfamilie of terwijl Polygonaceae. Varkensgras komt wereldwijd voor en voelt zich thuis in gematigde gebieden zo ook in Nederland en België.

Wij kennen twee soorten varkensgras namelijk: Gewoon varkensgras en Zandvarkensgras. Gewoon varkensgras, of varkensgras houdt van een zonnige, voedselrijke, droog tot vochtige grond. Je kunt het vinden langs de kant van de weg of tussen de straatstenen. De stengels groeien meestal over de grond en vertakken zich, deze nieuwe takken zetten echter geen wortel. De stengels zijn donker groen gestreept. Deze mat van varkensgras kan zo wel tot 1 vierkante meter groot worden en wordt zelden hoger dan 40 cm. De bloeimaanden zijn van mei t/m november. De kleine bloemetjes zitten in de oksel van de langwerpige bladeren met 2 tot 5 bloemen bij elkaar. De bloemen zijn groenig, roze of wit, de dopvrucht (± 2mm) zijn mat van kleur en komen niet of nauwelijks uit het vruchtdek. De bloem wordt bestoven door het wenkvliegje.

Medicinaal gebruik

Varkensgras werd in de 16de eeuw veel gebruikt om varkens te die niet wilden eten te genezen. Een aftreksel werd toen ook wel gebruikt om te ontwormen. “Homerusthee”, thee gemaakt van varkensgras, werd door kwakzalvers aangeprezen, als een echt wondermiddel tegen o.a.: witte vloed, cholera, oorpijn, darmstoornissen en ademhalingsproblemen, ook zou het een tegengif zijn bij slangenbeten.

Varkensgras wordt ook nu nog gebruikt bij allerlei kwalen, het bevat veel vitamine C en is urineafdrijvend. De thee wordt gedronken onder anderen bij: infecties in de mond door een verlaagde weerstand, galstenen, maagzweren, darmslijmvliesontsteking, chronische diarree. De thee is vochtafdrijvend, bloedsuiker regulerend en heeft het een regulerende werking op de dikke darm. Thee kun je zetten van een eetlepel varkensgrasblad op een kop kokend water, dit alles ± 10 minuten laten trekken, zeven en opdrinken. Er kan ook een wijnaftreksel gemaakt worden door 50 gram gedroogd varkensgrasblad een uur te laten koken in een goede wijn, filteren en af laten koelen. Hiermee worden wonden of zweren uitgewassen het zou de genezing versnellen.

Varkensgras mag niet gebruikt worden door mensen met jicht, reuma, nierstenen en artritis. Wanneer u de thee of het wijnaftreksel thuis wilt maken van vers varkensgras, wees er dan zeker van dat het varkensgras niet bespoten is. Uit uw eigen tuin is dus geen probleem. Weet u niet zeker of het wel verantwoord is ga dan liever naar de reform- of natuurwinkel om het in gedroogde vorm te kopen en te gebruiken.