Genezende planten: speenkruid

Speenkruid is een plant waarvan men al lang de genezende kracht kent. Toen vroeger de zeelui, die leden aan scheurbuik, aan land kwamen, gingen zij op zoek naar het speenkruid. De reden hiervoor waren zijn vitaminerijke blaadjes. Men wist toen al dat deze saprijke blaadjes een goed middel waren tegen deze ziekte, maar men had geen idee hoe dit kwam. De verklaring is de vitamine C die overvloedig aanwezig is in de plant. Dit heeft men pas in 1915 ontdekt.

Zijn naam

Ranunculus ficaria, de wetenschappelijke naam van deze plant, komt zoals bij vele plantennamen van het Latijn. Rana betekent kikker. Dit verwijst naar het feit dat verschillende soorten in het water groeien en bewoond worden door kikkers. Ficaria komt van het Latijnse ficus, hetgeen vijg betekent. Dit verwijst naar de vorm van de wortelvezels. In de volksmond wordt deze plant ook kleine gouw of haagboterbloem genoemd.

De plant

De plant behoort tot de ranonkelachtigen en wordt ongeveer 10 tot 15 cm hoog. Speenkruid groeit op vochtige plaatsen in de schaduw en het verschijnt meestal vlak na de dooi en bedekt de grond met een dik tapijt. De bloemen zijn helder geel, hebben 3 kelkblaadjes en 6 tot 12 kroonblaadjes. Speenkruid bloeit van maart tot mei. Men plukt deze plant voor de bloei in maart en april. Na de bloei verzamelt zich protoanemonine in de bladeren. Deze bittere stof is giftig en veroorzaakt maag- en darmklachten.

Actieve bestanddelen en eigenschappen

Actieve bestanddelen

De bladeren en bloemen bevatten:

• saponiem
• etherische olie
• protoanemonine
• vitamine C (ongeveer 150mg in 100g verse planten)

Eigenschappen van de plant

• bloedzuiverend
• pijnstillend
• ontstekingsremmend

Gebruik

Men maakt kruidenthee van gedroogde bloemen van speenkruid. Dit kan dienen tegen huidziekten en als bloedzuivering. Ook wordt speenkruid gebruikt voor lenteslaatjes. Hier moet men er wel op letten dat de blaadjes die gebruikt worden voor de bloei geplukt zijn. De okselknolletjes kunnen gebruikt worden om kappertjes mee te bereiden. Wanneer men de bloemen en bladeren laat drogen, verliezen ze hun irriterende bestanddelen.