Over 'advertentiebloemen' en de bijtjes
Volgens Darwin wordt de evolutie voorgestuwd door natuurlijke selectie op individueel niveau. Wie het beste aan zijn/haar omgeving is aangepast, krijgt de meeste nakomelingen. Hierbij dienen we ons te realiseren dat die omgeving niet passief is. Denk hierbij aan natuurlijke vijanden, concurrenten en seksuele partners. Hier wil ik het hebben over de economie van de bijtjes en de advertentiebloemen, ofwel over bestuiving.
De belanghebbenden
Bij bestuiving zijn er twee belanghebbenden: de
bloemen en de
bestuivers. De bestuivers willen de nectar van de bloem, maar hebben geen belang bij het stuifmeel, dat nemen ze op de koop toe. Om de bestuivers te lokken gebruiken de bloemen de bloemblaadjes als een soort advertentie: hier is veel nectar.
Handicapprincipe
Volgens biologen gaat het hierbij om het
handicapprincipe. Het handicapprincipe stelt dat individuen letten op advertenties die de adverteerder veel energie kosten, in de verwachting dat een adverteerder die zich een dure advertentie kan permitteren, in staat zal zijn zijn belofte waar te maken.
Het is dus belangrijk voor een bloem om grote, aantrekkelijke bloemblaadjes te maken. Maar dat gaat wel ten koste van de energie die de bloem beschikbaar heeft om stuifmeel te maken. De bloem moet dus kiezen: stuifmeel of advertenties.
Stuifmeel of advertenties
Stuifmeel
Een bloem kan kiezen voornamelijk
stuifmeel te produceren. Zo'n bloem heeft kleine blaadjes en weinig nectar. Net voldoende om het stuifmeel te kunnen verzenden.
Advertenties
Een bloem kan er ook voor kiezen groots te adverteren en veel
nectar aan te bieden, maar dat gaat dan wel ten koste van de stuifmeelproductie. De vraag is daarom wat de beste strategie voor de bloem is.
Omgeving: vraag en aanbod
Bij het beantwoorden van deze vraag is de
actieve omgeving van belang, want welke strategie het beste is, hangt af van vraag en aanbod.
| Veel bestuivers | Weinig bestuivers |
Advertentiebloem in een omgeving met veel andere bloemen | Energieverspillende strategie, ze trekken wel meer bezoekers, maar kunnen weinig stuifmeel aan ze kwijt | Winnende strategie |
Advertentiebloem in een omgeving met weinig andere bloemen | Energieverspillende strategie, de vraag is groter dan het aanbod | Energieverspillende energie, de vraag is gelijk aan het aanbod |
Stuifmeelbloem in een omgeving met veel andere bloemen | Winnende strategie | Verliezende strategie, het aanbod is groter dan de vraag en ze vallen niet op. |
Stuifmeelbloem in een omgeving met weinig andere bloemen | Winnende strategie, de vraag groter dan het aanbod | Risicovolle stratie, de vraag is gelijk aan het aanbod en ze vallen niet op |
Omslagpunt
Het hangt dus van de omgeving af, welke strategie voor de bloem de winnende strategie is. De advertentiebloemen zijn succesvol als er veel bloemen en weinig bestuivers zijn. De stuifmeelbloemen zijn succesvol als er weinig bloemen en veel bestuivers zijn.
Dat betekent dat je aan de bloemen kunt zien hoeveel bestuivers je in de omgeving mag verwachten. Als je veel bloemen met grote bloembladeren ziet, mag je verwachten dat er weinig bestuivers zullen zijn. En andersom natuurlijk ook: in een omgeving waar je bloemen met kleine bloemblaadjes ziet, mag je veel bestuivers verwachten.