Frambozen uit de tuin of uit de winkel

Frambozenplanten zijn samen met aardbeiplanten, de meest aangeplante fruitstruiken in de fruittuin of moestuin, omdat frambozen gezond zijn en omdat frambozen gewoon lekker zijn om te eten. Frambozen zijn prima geschikt zijn om in yoghurt te doen als toetje en om er jam van te maken. Er zijn zoveel mogelijkheden om, naast plukken en opeten, van frambozen wat te maken. Het hele seizoen door kunnen we frambozen van de plant eten. Van de zomer tot de nachtvorst. En het hele jaar zijn ze te koop in de winkels.

• De framboos (Rubus idaeus)
• Beschrijving
• Gezond
• Zomer framboos en herfstframboos
• Snoeien zomerframboos
• Snoeien herfstframbozen

De framboos (Rubus idaeus)

De framboos is een plant uit de rozenfamilie. De soort is ook een nauw familielid van de gewone braam (Rubus fruticosus) of bosbraam. Je kunt zelfs bramen met frambozen kruisen en dat heeft een aantal braamhybriden opgeleverd. Deze braamhybriden worden ook wel braambozen genoemd. Het maakt gelijk duidelijk dat het een kruising betreft tussen de gewone braam en de framboos. Maar ook aardbeien met frambozen worden gekweekt: de framboos-aardbei. In het Engels is deze aardbei bekend als strasberry. Een samenvoeging van de woorden raspberry (framboos) en strawberry (aardbei).

Winterhard

De frambozenstruik is een winterharde vaste houtige plant. De gekweekte frambozen zijn niet alleen meer rood want er zijn ook gele frambozen te koop. Er wordt gezegd dat de gele frambozen lekker zoet zijn en ideaal om even te wassen en zo van de struik op te eten zijn.

Familie van de framboos

De framboos komt van nature voor in Europa. Op open plaatsen in het bos en langs bosranden en dit gaat al terug tot in de Middeleeuwen. Familie van de framboos is:

Beschrijving

De framboos heeft stekels. Maar zoals je aan de stekels kunt zien zijn ze minder dik en hinderlijk als die van de familie, de roos. Bij de framboos ontstaan onder de grond horizontaal lopende wortels. Aan de bovenzijde van de wortels komen de nieuwe knoppen. Uit deze knoppen komen de planten, die geheel zelfstandig zijn. De oude wortel sterft af. De plant is een heester waar de stengels wel tot twee meter hoog kunnen worden. Elk jaar worden nieuwe stengels uit de wortelopslag gevormd. De bladeren zijn 5 tot 7-tallig samengesteld en zijn bij de framboos in de natuur, aan de onderkant, meestal viltig. De viltige onderkant is om de verdamping van het water te regelen, wanneer de dampkring dit toelaat. De bladeren staan verspreid ingeplant. De eironde bladeren zijn spits, zijdelings zittend en ongelijk scherp gezaagd. De bloeiwijze is los, eind- en okselstandig. De 5 bloembladeren zijn klein en wit. De 5 groene kelkbladeren zijn teruggeslagen, wanneer de bloem bloeit. Meestal zijn de vruchten rood maar kunnen ook geel zijn.

De vrucht

Frambozen bestaan uit een groep van kleine vruchtjes die elk een zaadje bevatten en een piepklein haartje hebben, de zogenaamde deelvruchten. De vrucht heeft een heeft een middelste kern, die niet geplukt wordt. De vruchten zitten op de bloembodem en gaan er vrij gemakkelijk af wanneer ze rijp zijn. De vrucht wordt omringd door de 5 kelkbladeren en deze blijft samen met de witte kern achter wanneer de vrucht geplukt wordt.

Eenhuizig

De bloem van de framboos is eenhuizig. Dit houdt in dat er zowel mannelijke als vrouwelijk bloemen op de plant zitten. In de bloem bevinden zich heel veel meeldraden en een groot aantal stampers, grijs van kleur. Elke stamper heeft een stijl en het vruchtbeginsel is bovenstandig. De framboos bestuift zichzelf én door insectenbezoek. In de praktijk loopt de framboos vanzelf uit en anders gebruikt men de uitloper om op de juiste plek te zetten.

Gezond

In 2006 is door onderzoekers van de Wageningse Universiteit de stof ellagitannines in de vrucht van de framboos ontdekt. Ellagitannines zijn andioxidanten die voorkomen dat lichaamscellen beschadigen. De vrucht zit vol vitamine C en is een bron van foliumzuur. Foliumzuur of vitamine B11 helpt het lichaam bij de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg. Ook bij zwangere vrouwen helpt het bij de celdeling en om het zenuwstelsel van het ongeboren kind te ontwikkelen.

Kilocaloriën

Het mooie van 100 gram frambozen is dat het weinig calorieën bevat. Ongeveer 43 kilocalorieën, zeven gram koolydraten en twee en een half gram vezels.

Zomer framboos en herfstframboos

Er zit verschil in de zomerframboos die bloeit in juni en juli, en de herfstframboos die in augustus tot de eerste nachtvorst kan bloeien. Bij de zomerframboos dragen de tweejarige stengels vruchten en bij de herfstframboos de toppen van de eenjarige scheuten.

Snoeien zomerframboos

Na de oogst worden de stengels die bloeiden bijna allemaal verwijderd. Laat ongeveer 8 tot 10 stengels per meter staan. Snoei in het voorjaar de zwakke scheuten weg, vlak boven de grond. Laat de nieuwe scheuten die uit de grond komen staan. Hier groeien het volgend jaar frambozen aan. Maak in het de herfst, wanneer de bloei over is, de takken los en
knip ze bij de grond af.

Snoeien herfstframbozen

De herfstframboos krijgt vruchten op de takken die in één zomer gegroeid zijn. Knip in het vroege voorjaar alle scheuten af.
Het verschil tussen zomerframbozen en herfstframbozen is dat zomerframbozen aan de zijscheuten van de hoofdtak en de herfstframbozen dragen vruchten in een tros aan het eind van de tak.