De kruisspin, araneus diadematus

De kruisspin is een van de vele soorten spinnen, die in Nederland voorkomen. Vooral in de herfst kun je deze spin in beschutte plaatsen en in tuinen tegenkomen. Op plaatsen waar schaduw is en weinig wind is kunnen ze rustig hun web maken. Ook in bossen en gebieden met struiken kun je de kruisspin tegenkomen. Al zul je allereerst het web, al dan niet met ochtenddauw zien, met vaak in het midden van het web, de kruisspin.

Uiterlijk

Het meest opvallende aan een kruisspin is het witte kruis op zijn rug. De kleur van de spin is variërend van vaalgeel tot donkerbruin. Zijn lichaam heeft een kop/borstgedeelte en een achterlijf. De poten zitten alle 8 aan het kop/borststuk. De poten bestaan uit meerdere geledingen. Aan de kop zitten 2 paar kaken en de bovenkaken eindigen in een soort spitse klauw.

De kruisspin heeft gifklieren en die zitten in het kop/borstgedeelte en lopen door de bovenkaken. Verder heeft de kruisspin acht puntogen. Aan de achterzijde van zijn lichaam heeft de spin zes spintepels en twee gaten, die naar zijn zgn. tracheeënlongen leiden. Deze longen ontlenen hun naam aan hun inwendige bouw: ze bevatten een groot aantal "bladen", die als de bladen van een boek naast elkaar liggen . Hier door circuleert het bloed en vindt de opname van zuurstof plaats.

Het spinnenweb

De kruisspin bouwt zijn web van de draden, die worden afgescheiden door de groep spintepels. De spin begint met de buitenste ophangdraden De eerste draad, die hij spant heet de brugdraad, deze is altijd horizontaal en blijft ook de bovenste. Daarna volgen twee verticale draden bij en als laatste meestal nog een horizontale. Dan wordt er van dit raamwerk uit draden aangebracht naar het middelpunt, zoals de spaken van een wiel. In het midden bouwt hij dan een soort klein platvorm met een tijdelijke ophangdraad. Tot dan zijn de draden niet kleverig. Daarna gaat hij overop het kleverige gedeelte van zijn web, terwijl hij zelf over de draden loopt, die niet kleven, brengt hij van de buitenrand naar de binnencirkel de vangdraad aan. Zo krijgt het web de vorm van een wiel. De kruisspin gaat in het centrum van het web zitten wachten op de prooi.Het insect, dat erin vliegt kan door de kleefdraad niet meer wegkomen en raakt erin verward. Door de trillingen, die door de verwarring veroorzaakt worden, wordt de spin gewaarschuwd. Hij gaat naar zijn prooi toe, spint hem in met zijde en spuit het gif in met zijn gifkaken, waardoor het insect verlamt en de inhoud van het lichaam vloeibaar maakt. De spin doorboort later het insect om het vocht op te zuigen.

Voortplanting

Zoals bij de meeste spinnen is het vrouwtje aanzienlijk groter dan het mannetje.
Zodra een mannetje een vrouwtje heeft gevonden, waarmee hij wil paren maakt hij een draad vast aan de rand van haar web en probeert hiermee haar aandacht te trekken door trillingen. Als dit goed gaat wordt er gepaard. De eitjes worden in de herfst gelegd op allerlei beschutte plekken. Aan de onderkant van een blad, aan een raamkozijn of omgekeerde bloempotten. De cocons zijn bleek goudgeel en hebben een ovale vorm. Ze bevatten 600-800 eitjes. De eitjes komen uit in de maand juni van het volgend jaar. De jonge spinnen breken met hun eitand hun ei open. Hun eerste voedsel is hun eigen eidooier en daarmaa kunnen ze zich 7 tot 10 dagen mee voeden. In deze periode leven ze in een groepje bij elkaar. Daarna gaat ieder spinnetje zijn eigen weg en maken ze hun eerste eigen web. Tijdens de groei vervellen ze meerdere keren.

De spin is een intrigerend dier, die op een bijzondere manier zijn voedsel vangt. Het is de moeite waard om op een herfst morgen een spinnenweb in je tuin of aan het balkon eens goed te bekijken. Als de dauw er nog op zit is het helemaal een mooi plaatje.