Samenwerking tussen organismen

Als je in het bos loopt zal je het niet al te snel opvallen. Maar de natuur heeft op veel dingen een oplossing bedacht. Bijvoorbeeld het verstuiven van het stuifmeel door de hommels, dit noemt men ook wel symbiose. Men noemt deze samenwerking ook wel mutualisme, net zoals de samenwerking tussen vlooien en egels.

Hommels

Hommels worden gebruikt door tuinders om hun tomaten te laten bestuiven met stuifmeel. Hommels kun je sinds 1987 kopen in nestkastjes, in deze nestkastjes zit een hele kolonie bestaande uit een koningin, werksters, larven en eieren. Voor de energie van de hommels is er in het nestkastje suikerwater aanwezig. Uit dit suikerwater halen de hommels energie voor zichzelf. Wel moet er natuurlijk stuifmeel verspreidt worden, dit gebeurt doordat de hommelwerksters op zoek gaan naar stuifmeel voor de jongeren. De tomatenbloemen leveren zelf het stuifmeel, als de hommels het aan het verzamelen zijn verspreiden ze het stuifmeel van de tomatenplanten. Deze relatie noemt men symbiose.

Gebruikmaking van deze relatie

De tomatenkwekers maken er ontzettend handig goed gebruik van. Ongeveer twintig jaar geleden liepen de tomatenkwekers drie of vier keer in de week met een stok langs de tomatenplanten in hun kassen en sloegen ze op de stengels van de tomatenplanten. Op deze manier liet hij de tomatenbloemen trillen, iets dat in de open lucht gebeurt door wind. Door het trillen laat het stuifmeel in de bloemen los. Het stuifmeel komt terecht op de stamper in dezelfde bloem. Tomaten zijn zelfbestuivers. Hommels hebben dit werk gelukkig overbodig gemaakt. Tegenwoordig heeft een tomatenkweker een paar kolonies hommels in de kas staan.

Hoe werkt het?

Wanneer een hommel bij een tomatenbloem komt, stoot ze tegen de bloem. Het stuifmeel laat los. De hommel neemt haar deel en een ander deel komt terecht op de stamper. Hierdoor heeft de hommel voedsel voor haar jongen, is de tomatenbloem bestoven en kan er een tomaat vormen.

Symbiose

De relatievorm tussen tomatenplanten en hommels is een vorm van symbiose. Bij symbiose gaat het om diverse vormen van betrekkingen tussen organismen van verschillende soorten. Minstens een van beide soorten is afhankelijk van die relatie. In dit geval is de tomatenbloem de afhankelijke organisme van deze symbiose. De organisme die er niet afhankelijk van is mag bij symbiose geen last ondervinden van de relatie. Eigenlijk heeft ook de tomatenkweker een symbiose tussen de hommels en de tomatenplanten. Hij is namelijk afhankelijk van de tomatenplanten, en tomatenplant is op zichzelf dus weer afhankelijk van de hommels. Zonder deze samenwerking heeft de tomatenkweker een minder hoger opbrengst aan tomaten.Ook leidt het tot minder arbeidskosten.

Mutualisme

Een vlooi die tussen de stekels van een egel leeft of de vacht van de eekhoorns heeft van allebei een voordeel. De vlooi heeft namelijk beschutting en warm. Voor de egels en de eekhoorns is het ook weer voordelig. Omdat beide voordeel hebben de relatie betekent het dat deze twee organismen aan mutualisme doen. Beide halen profijt uit deze samenwerking.